مساله ی دهکده ی گردشگری این روزها سوژه ی داغ بسیاری از محافل و گفتمان های گروهی شده است. جریان راه اندازی دهکده ی گردشگری بوشهر از این قرار بود که رئیس جمهور در دی ماه سال ۹۳ و در سفر دو روزه خود به استان بوشهر اعلام کرد در جریان این سفر، مصوب شده که ۱۱ پروژه طی سال های ۹۴ و ۹۵ با اعتباری بالغ بر ۶۰۳ میلیارد تومان در این استان اجرائی و عملیاتی شود. یکی از این پروژه ها، ساخت دو دهکده ی گردشگری در استان بوشهر بود. طرح فاز نخست این دهکده با وسعت ۱۴ هکتار و با اعتبار ۱۴۰ میلیارد ریال، شامل راه اندازی ۵/۳ هکتار دریاچه ی طبیعی به منظور برگزاری ورزش های آبی و ساحلی، اجرای ۵ هکتار فضای سبز، اجرای ۴ هکتار کف سازی و ۵/۱هکتار پارکینگ می باشد.
محیط های طبیعی و بکر که قابلیت تبدیل به محیط های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را دارا می باشند، در صورت اقدام به موقع و پیش از زوال و فرسایش تدریجی، امکان رشد و توسعه یافتگی در آن شهر را چندین برابر خواهند نمود. استان بوشهر از نظر ظرفیت گردشگری دارای جایگاه ویژه ای است. یکی از مهم ترین و اساسی ترین این ظرفیت ها در حوزه ی ساحلی می باشد که با ایجاد دهکده ی گردشگری زمینه ی بهره برداری از بخش های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساحل را فراهم می آورد.
به دلیل محدودیت فضاها و اماکن تفریحی و گردشگری در شهر بوشهر، ایجاد و اجرای برنامه ها و طرح هایی جهت رشد و توسعه یافتگی و جذب گردشگر به این شهر اهمیت می یابد اما همین مساله ی مهم و ضروری زمانی منطقی، به جا و در اولویت قرار می گیرد که اولا؛ فضای مناسب و با کمترین میزان آسیب به محیط زیست آن منطقه در نظر گرفته شود و ثانیا؛ پوشش گیاهی و نوع معماری و سازه های آن هماهنگ با آب و هوای آن منطفه طراحی شده و نهایتا با توجه به تعدد و وجود معضلات برجسته تر و کمبودهای مختلف حل و فصل نشده در سطح استان، اولویت بندی و اجرای این دست از پروژه های سنگین و مدت دار با دقت و برنامه ریزی دقیق تری انجام گیرد.
از جمله مواردی که سبب ایجاد و بقای گردشگری، پایداری در توسعه اکوتوریسم و انعطاف پذیری محیط خواهند شد، توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی، بررسی فرصت ها و تهدید های موجود در گردشگری(شناسایِی مولفه های کالبدی و زیبایی شناختی، اجتماعی، افتصادی، فرهنگی و محیط زیستی منطقه)، بررسی شاخص های پایداری گردشگری و … هستند.
محمد کنگانی؛ مدیر انجمن سیراف پارس موزه در خصوص موقعیت اجتماعی و جذب توریسم در بوشهر چنین می گوید: « بوشهر را اگر دارای بیشترین ساحل در خلیج فارس در نظر بگیریم، می توان آن را با یک برنامه ریزی کوتاه مدت و بلندمدت به قطب گردشگری دریایی جنوب ایران تبدیل نمود. پتانسیل دریا، ماهیگیری، خوراک های دریایی، تفربحات دریایی، ساخت هتل های دریایی و صنایع دستی صدفی و چوبی رونق گردشگری را در منطقه جنوب دوچندان می کند. همچنین در کنار دریا آثار تاریخی، نخلستان، زندگی عشایری و صنعت نیز می تواند مقصد گردشگری بیشتر توریست های داخلی و خارجی در آینده باشد.
دهکده ی گردشگری بوشهر در صورت رعایت استاندارد ها و ضوابط محیط زیستی و زیرساخت های قوی و با یک برنامه ریزی درازمدت در چند فاز هم باعث جذب گردشگر و همینطور با مدیریتی اصولی و قوی موجب جذب سرمایه و سرمایه گذاری می گردد.
این مکان نیازمند شبه جزیره بوشهر است که در آینده ای نزدیک می تواند بوشهر را به سومین مقصد گردشگری کشور تبدیل سازد. بایستی فعل خواستن را صرف نمود تا زندگی سنتی جنوبی را که با میهمان نوازی درآمیخته است درعرصه های داخلی و بین المللی نمودار کرد. »
از دغدغه های برخی فعالان محیط زیست در این باره می توان به مواردی همچون اشغال شدن مکان مهاجرت پرندگان کوچ رو در فصل زمستان، از بین رفتن زیستگاه برخی آبزیان دریایی در محدوده ی محل اجرای پروژه، از بین رفتن بخش های حراکاری شده توسط رسوبات ناشی از شن و ماسه، تغییر و آسیب رسانی به قسمت هایی از مناظر و زیرساخت های ساحلی، از بین رفتن بخش مهمی از خور و … اشاره نمود.
علاوه بر موارد ذکر شده، بستر ساحلی شل زار و باتلاقی منطقه به گونه ای است که امکان حرکت انسان در آن وجود نداشته و خطر حضور گونه های خطرناک دریایی نیز در ساحل این منطقه وجود دارد.
ناصر بوهندی؛ فعال محیط زیستی اظهار می کند: « مهمترین امر پس از صنعتی شدن در هر پروژه، چه صنعتی، چه اجتماعی و چه گردشگری، ارزیابی اکولوژیکی و محیط زیستی پروژه است و باید پیش از آغاز آن صورت گیرد که متاسفانه طبق بررسی های انجام شده این اقدام در طرح حاضر صورت نگرفته است.
از مزایای این طرح افزایش بخش فضای سبز شهر و ایجاد کمربندی سبز را می توان نام برد اما زمین شوره زار و نامناسب منطقه که احتمال نشست آن را زیاد می کند و همچنین عدم اجرای ارزیابی پروژه محیط زیستی و استحصال زمین از معایبی است که باید بدان پرداخته شود.
دولت تدبیر و امید یک دولت محیط زیستی است و چنین اقداماتی در این دوره نمی بایست بدون ارزیابی طراحی و اجرا گردد. »
بوهندی افزود: « سازمان محیط زیست در سال گذشته این منطقه را برای کاشت جنگل حرا در نظر گرفته بود که با روی کار آمدن این طرح و عملیاتی شدن آن، پروسه ی کاشت درختان حرا نیز متوقف گردید. »
از دیگر ضرورت های توجه به این دهکده ی گردشگری، نوع و سبک معماری آن می باشد. معماری این منطقه که تا این مرحله از اجرا علاوه بر ساده و سطحی بودنش، جز چند آلاچیق، فقدان جایگاه هایی مسقف جهت برپایی بازارچه و دیگر فضاهای عمومی و مشترک تفریحی را به چشم می آورد.
بیشتر معماران و افراد آگاه و درگیر در پروژه مزبور، با وجود اقرار به منتقد بودن نسبت به این مقوله، حاضر به گفت و گو و ابراز عقاید و دانسته های خود در این زمینه نشدند و هر پرسشی از سوی گزارشگر در باب نوع معماری و چگونگی استانداردهای لحاظ شده در این طرح بی پاسخ مانده و با دلایل و بهانه تراشی هایی مواجه می شد.
مکان یابی مناسب همراه با بررسی های زمین شناسی، شناخت معیارها، اصول و ضوابط طراحی یک دهکده ی گردشگری و بررسی الگوهای گوناگون جهت چیدمان فضاها در مجموعه، لازمه ی ارائه یک طرح نهایی سایت گردشگری و همچنین سلسله خطوط راهنمایی برای بومی ساختن و جذب گردشگر است.
ضمن در نظرگیری نواقص و کمبودها در فار نخست این مجموعه ی ناتمام، بایستی تا به سرانجام رسیدن فازهای بعدی برای مشاهده ی تغییرات، ساماندهی های کالبدی و پاسخ به نیازها و اهداف راه اندازی آن که همانا ارتقا و بهبود وضعیت اجتماعی، اقتصادی و جاذبه های محیط زیستی است صبور ماند.
