اشاره:
این مطالب خلاصه ای از کارکاه موسیقی بود که توسط آقای ابوذر محمدیان توضیح داده شد ومورد تجزیه قرار گرفت . این کارگاه به زحمت سبحان حیدری و با تدریس و کنفرانس ابوذر محمدیان و با اجرای زنده فرهاد کاوه، سعید محمدی، علی موسوی و آقای همایون‌مهر و استاد ادبیات آقای برگستوان و… در عصر دوشنبه مورخ ۲۸/۲/۹۴ در سالن اجتماعات فرهنگ‌سرای شهید شاهینی برازجان برگزار گردید که مورد استقبال عموم واقع شد.
شرح کارگاه:
شاید هر جا اسمی از موسیقی محلی آید فوری به یاد سازهای بومی بیفتیم یا دوره‌گردها (کولی‌ها) به یادمان بیاید. باری نقش دوره‌گردها در موسیقی سایر ملل مهم بوده و تاریخ کشورها را در موسیقی‌های خود به یادگار دارد ولی ما در کارگاه امروز با اجرای زنده گروه موسیقی که در سالن حاضر هستند و با پخش سنفونی، موسیقی کلاسیک و ملل از سایر کشورها به این پدیده می‌پردازیم. موسیقی هر جامعه (موسیقی‌های کنسرتی، اپرا، ارکستری و …) همه از موسیقی‌های محلی به وجود می‌آیند و منشأ پیدایش موسیقی‌های محلی هم زبان، لهجه و گویش هر قوم است مثلا در کشور مجارستان تکیه و تأکید بر روی واژه نخست هر کلام می‌آید و به همین دلیل همان تأکیدها بر روی هجاهای اول هر نت از یک کلمه‌ی موسیقیایی (موتیف) پدیدار می‌گردد (با اجرای زنده در کارگاه لهجه‌ی مجارستانی موسیقی محلی و موسیقی سالنی مورد بررسی قرار گرفت) به همین دلیل است که این تأکیدها ابتدا در لهجه سپس در موسیقی محلی و نهایتا در موسیقی‌های کنسرتی از آهنگ‌ساز بزرگی از همان کشور مثل “بارتوک” بیرون می‌زند یعنی تأکیدها را ابتدا در کلام سپس در جمله بعد در موسیقی محلی و نهایتا در موسیقی کنسرتی و صحنه‌ای می‌توانید دنبال کنید و یا در کشور فرانسه تأکید کلمات تقریبا برابرند به همین دلیل موسیقی محلی سبک‌بال و نهایتا سنفونی “راول” با نام باله‌ی دافیس و کولوئه این مهم را می‌توانید جستجو و به آن پی ببرید.
آقای محمدیان مدرس موسیقی کلاسیک کودک و نوجوان این مثال‌ها را در چند کشور دیگر از جمله موسیقی ریتمیک اسپانیا، موسیقی محلی تند و تیز انگلستان و یا موسیقی صقیل آقای “باخ” که از لهجه سنگین آلمانی و سپس موسیقی‌های محلی‌اش به وجود می‌آید و یا کلمه‌ها و واژه‌ها و واکه های طولانی و آبدار ایتالیایی که خود به خود حالت شعرگونه به خود دارند و چند کشور دیگر با اجرا، صحبت و پخش آهنگ و توضیح لهجه‌ها مورد بررسی قرار دادند. سپس با بیان اینکه ما باید بهتر بدانیم که اگر موسیقی از موسیقی محلی و موسیقی محلی از کلمات و لهجه‌ها پدیدار گشته خود کلمات چگونه خلق شده‌اند؟ به بررسی تاریخی این علل به کمک آقای برگستوان استاد ادبیات به این موضوع پرداختند و در نتیجه آقای محمدیان توضیح دادند که کلمات ابتدا بی‌معنی بودند مانند کودکی که دنیا می‌آیند و با حروف بی‌معنی ولی موسیقی‌دار شروع به ابراز وجود و خواست نیازهایش می‌کند و آنگاه با تقلید موسیقی‌های پیرامونش (صدای باد، رعد و برق، شر شر آب و …) کلماتش را می‌سازد مثلا بعد از قرن‌ها یا میلیون‌ها سال هنوز در واژگان و کلمات سایر ملل شما به کلماتی برمی‌خورید که از تقلید صداها به وجود می‌آید مانند رنده، اره، انفجار bing bang ، پینگ پنگ و … ایشان با توضیحی از کتاب پیوند شعر و موسیقی آقای شفیعی کدکنی توضیح دادند که چگونه ابتدا کلمات به وسیله موسیقی ساخته گردید و آنگاه که در طول تاریخ همه کلمات را نمی‌توانستند بر روی موسیقی سازی استوار کنند شعر و ضرورت‌های شعری با استفاده از قوانین موسیقیایی پدیدار گشت یعنی اینکه خود شعر هم گرچه یک موسیقی سازی نیست ولیکن یک موسیقی کامل غیرسازی است و …
در آیتم بعدی به سبک‌های موسیقی‌های پرداخته شد که چگونه موسیقی‌های محلی در بوجود آمدن سایر سبک‌ها تأثیر گذاشته‌اند مثلا در سبک ناسیونالیسم، بعد از جنگ‌های بناپارت یا هیتلر یا روسیه تزاری و اشغال کشورها در انقلاب ناسیونالیستی هنرمندان متوجه شدند که حکومت‌های دیکتاتور بعد از تصرف کشورهایشان با از بین بردن فرهنگ‌ها، زبان، لهجه، داستان، شعر، لالایی و افسانه‌هایشان پایه‌های فرهنگی کشورشان را سست می‌کنند و عنان زندگی مردم را بهتر بدست می‌گیرند لذا آهنگ‌سازان ناسیونالیستی بر پایه همین تعریف و به وسیله موسیقی‌های محلی در تاریخ کشورشان تأثیرگذار شدند مثلا آقای “سیبیلیوس” در کشور فنلاند، چند قرن بود که کشورش زیر یوغ روسیه تزاری اسیر گشته بود و سال‌ها بود که حتی ادیبانشان هم با زبان و لهجه خود صحبت نمی‌کردند و با زبان همسایه خود یعنی سوئدی درس می‌خواندند، صحبت می‌کردند و کتاب‌های علمی می‌نوشتند چون به آنها قبولانده بودند که زبان و لهجه‌اشان عامی و دهاتی است. می‌گویند موسیقی‌های فاخری که آقای سیبیلیوس ساخت مانند قطعه فنلاندیا در بوجود آمدن اعتماد به نفس مردمان و هویت‌شان بسیار کارسازتر از هزاران اعلامیه یا سخنرانی سیاسی در بر ثمر رساندن استقلال فنلاند در سال ۱۹۱۷ تأثیرگذارتر بود این مثال در خیلی از کشورها اتفاق افتاد که با پخش موسیقی‌شان در کارگاه مثال زده و توضیح کامل داده شد که از این مثال‌ها می‌توان به موسیقی فاخر ای ایران اثر روح‌اله خالقی و گل گلاب اشاره کرد که دلیل فاخر بودنش نه تنها ریتم حماسی بلکه استفاده از دستگاه شور یعنی همان دستگاهی که موسیقی‌های محلی ایران اعم از لالایی‌های مادران تا هر موسیقی محلی و نوستالژیک (یک گل سایه کمر، دختر شیرازی، بارون بارونِ و …) در این دستگاهند به همین دلیل است که ما با شنیدن این قطعه خود بخود به یاد چهار گوشه ایران عزیز میفتیم که با شعر طوفانی آقای گل گلاب این تأثیر ژرف‌تر نیز می‌گردد.
در ادامه با توضیح اینکه در زمان‌های گذشته با حمله به منظور کشورگشایی‌ها چگونه ابتدا کتابخانه‌ها را به آتش می‌کشاندند و یا چگونه زنان را به کشورهای دیگر به اسارت می‌بردند که بیشترین دلیلش را می‌توان در نابودی تاریخ و هویت مردمان هر سرزمین از گذشتگان به آیندگان جستجو کرد زیرا اگر مردم یک سرزمین از طریق اشعار فولک و یا موسیقی‌های محلی (که مادران بهترین وسیله برای انتقال به فرزندان بودند) به هویت خود پی می‌بردند کار حکومت‌های استبدادی دیکتاتور و کشورگشا سخت‌تر می‌گشت که موسیقی‌های محلی و تأثیراتش بیشترین ضربه را در این راستا می‌توانست به پیکره‌ی آن حکومت‌ها وارد کند.
نتیجه:
تکیه، وزن و سرعت تکلم منشأ تفاوت موسیقی‌های قومی و مردمان مختلف دنیا شناخته می‌شود و به همین دلیل موسیقی آهنگ‌سازان کشورهای مختلف منعکس‌کننده‌ی زبان‌هایشان هستند مثلا موسیقی چایکوفسکی صدای روسی و یا موسیقی ویوالدی، وردی یا پاگانینی صدای ایتالیایی می‌دهد.
اهمیت:
موسیقی‌های محلی هر جامعه در هویت هر سرزمین در نگهداری و بروز لهجه، آداب و رسوم، میزان بارندگی، نوع پوشش، چگونگی مراسمات عروسی، رقص‌ها، ناراحتی و درگیری‌ها و … مانند یک موزه تاریخی پر از حکایت است و از این حیث نباید از یادها زدوده گردد یا در جامعه‌ها رخت بربندد.
از این رو باید از تمام کسانی که از طریق موسیقی‌های محلی بر اینجانب تأثیرات ژرف گذاشته‌اند مانند فرج‌اله کمالی، مرحوم ایرج شمسی و محمد بیابانی، نمایشنامه و درام‌نویس فولک خانم ژاله بحرینی‌مطلق، محسن شریفیان و … نام ببرم.
