فهرست:
۱-سالمندان را دوست بداریم!/ بیانیه کانون اندیشه هامون در حمایت از حقوق سالمندان
۲-در ستایش سالخوردگی/ (بخشی از کتاب ” در ستایش سالخوردگی ” اثر هرمان هسه ترجمه احمد پریسا رضایی، انتشارات مروارید)
۳-خاطره به مثابه مقاومت/ تاملاتی بر کهنسالی و جهان خاطره/ اسماعیل حسام مقدم
۴-مبلمان ِ سالمند/ عباس جاودانی
۵-مثل پریدن یک کبوتر/ درنگی بر فیلم اِمور(عشق)/ علی آتشی
۶-گزارش تحلیلی – انتقادی «هامون» در باب جایگاه و حضور ِ اجتماعی سالمندان در استان بوشهر و شهرستان تنگستان/ شهری که دوستدار ِ سالمند نیست!/ رضا شبانکاره
۷-پیری، این دگرگونیِ نامطلوب/ یادداشتی بر کتاب “کهنسالی” اثر سیمون دوبوآر/ فریبا حاج دایی
۸-آنچه در آئینه جوان بیند، پیر درخشت خام آن بیند/ درنگی بر زیست سالمندان/ نی نا غریب زاده
۹-«هر سالخورده می داند که چه می گوید بهار»/ یادداشتی در معرفی کتاب «در ستایش سالخوردگی» اثر هرمان هسه
۱۰-کرانه های انتظار و انزوا/ گزارشی درباب سرای سالمندان محمدیه بوشهر/ فاطمه واعظ زاده . ۱۱-بعد از جوانی…/ یادداشتی در باب ضرورت توجه به سلامت سالمندان/ لیلا کمالیان برازجانی
۱۲-سالمندی و تغذیه/ نسرین غلامزاده
۱۳-مرگ؛ پایان امکان ها/ تاملاتی بر فیلم سینمایی عشق اثر میشائیل هاندکه/ احمد حسام مقدم
۱۴-استانداردهای خانه سالمندان/ طیبه (ستاره) تناور
۱۵-سالمندان؛ آیینه ای از فرداهای ما…/ گزارش “هامون” از وضعیت سرای سالمندان محمدیه بوشهر/ فاطمه واعظ زاده
۱۶-سالمندی؛ عارضه جهان جدید/ گفت وگوی “هامون” با مهتا بذرافکن؛ جامعه شناس/ گفت وگو از زیبا کشاورز
۱۷-تنهایی، افسردگی، فراموشی/ گفت وگوی “هامون” با خانم مولود کیخسروانی؛ روان شناس/ گفت وگو از زیبا کشاورز
۱ سالمندان را دوست بداریم! بیانیه انجمن هامون ایران در حمایت از حقوق سالمندان
سالمندان قشر ارزشمند و سرمایه ی هر جامعه ای است که احترام به حقوق آنان وظیفه ی افراد تک تک افراد جامعه و نهادهای مدنی است. این قشر مهم نیازمند توجه بیشتر و تلاش برای احقاق حقوق آن هاست. مسئله ای که تا کنون بطور کامل انجام نشده است. عدم توجه و اهتمام به حقوق سالمندان در مبلمان شهری، برنامه های فرهنگی، نهاد های مدنی و سیاست های رفاهی به طور واضح قابل مشاهده است. رشد جمعیت خانه سالمندان در جامعه نشان از کم تحملی و بی توجهی اقشار جوان تر و برخی خانواده ها به این عزیزان دارد. اسف بارتر اینکه برخی از خانه های سالمندان نیز از شرایط مناسب نگهداری و مراقبت از سالمندان برخوردار نیستند و گویی برخی از سالمندان در روزهای پایانی عمر محکوم به تحمل «شکنجه ای» دردناک هستند. انجمن هامون ضمن حمایت از حقوق سالمندان عزیز، از همه نهادهای مدنی و اقشار مختلف جامعه تقاضا دارد برای ایجاد آسایش ، امنیت و رفاه افراد سالمند جامعه تلاش بیشتری بنمایند.
۲ در ستایش سالخوردگی
کهنسالی بسی دشواری ها در پی دارد؛ اما لطف های ویژه خود را نیز داراست و یکی از ان ها قشر محافظی از فراموشی، خسته گی و سرسپرده گی است که میان ما و مشکلات و رنج هایمان شکل می گیرد. این حالت ممکن است به معنای کرختی، خمودی، و بی تفاوتی، خود زشتی را به همراه آورد، اما می تواند همزمان با اندکی مداقه بیشتر، بی دغدغه گی، شکیبایی، حس طنزگویی، فرزانگی متعالی و تائو باشد.
(بخشی از کتاب ” در ستایش سالخوردگی ” اثر هرمان هسه ترجمه احمد پریسا رضایی، انتشارات مروارید)
۳ خاطره به مثابه مقاومت تاملاتی بر کهنسالی و جهان خاطره اسماعیل حسام مقدم
۱.فرآیند و جریان لحظات با خود تصاویری را در ناخودآگاه انسان برساخته می کند. این ایماژها و تصاویر درازدامن هستند و برخی از اشکال و برجستگی های اش برای فرد تا همیشه باقی می ماند، حتا در مکانیسمی روانی از نسلی به نسل دیگر به راه خود ادامه می دهد. گذر زمان به هستی و وجود انسان ها به گونه ای شکل می بخشد که گوئیا زیست آدمی همگی مبتنی بر تصاویری هست که در هزارتوی ذهن ش باقی مانده و دارد به زیست خود تداوم می بخشد. این تداوم حیات تصاویر و ایماژها در دوره کهنسالی، شکل دیگری از حیات و سرزندگی روزمره هست، که اگر تا پیش از این با فعالیت و کنش عملگرایانه، خود را به نمایش می گذاشت، اما در دوران کهولت و ناتوانی جسمانی، به درون جهان ذهنی منتقل می شود تا حیات خود را در ساحت دیگری پی بگیرد. حافظه ای برآمده از سال ها زندگی و گذران در جهان پر از تصاویر، همواره پر از خاطراتی هست که همراه با سالمند خودش را می کشد و در جهانی از سکون ها و سکوت ها، هستی اش را معنا می بخشد.
۴ مبلمان ِ سالمند
عباس جاودانی
مبلمان شهری به مجموعه وسیعی از وسایل، اشیاء، دستگاه ها، نمادها، خرده بناها، فضاها و عناصری که استفاده عمومی یا ویژه قشر خاصی از جامعه مانند کودک، معلول، سالمند و… باشد، گفته می شود. محیط شهری باید توانایی پذیرش افراد و تامین خدمات رفاهی برای کلیه اقشار جامعه را داشته باشد، در غیر این صورت می توان گفت که عدالت شهروندی رعایت نشده، چرا که همه ی شهروندان نمی توانند به راحتی از این فضاها استفاده نمایند.
بنابراین باید تمام افراد جامعه اعم از زنان، مردان، کودکان، جوانان، جانبازان و … امکان دسترسی به محیط و عناصر شهری و فعالیت در عرصه های مختلف زندگی را که حق طبیعی، لازمه ی حیات و شکوفایی انسان است، داشته باشند. در حال حاضر بیش از شش میلیون نفر(۲/۸ درصد) از جمعیت کشورمان را سالمندان (۶۰ سال و بالاتر) تشکیل داده است. این رقم تا سال۱۴۰۰ به ۱۰ میلیون نفر یعنی ۱۰ درصد جمعیت کشور می رسد. به همین دلیل توجه به مبلمان شهری ویژه این قشر امری ضروری است.
۵ مثل پریدن یک کبوتر
درنگی بر فیلم اِمور(عشق)
علی آتشی
پرداختن به موضوع عشق، از دیرباز قصه پرکشش و رایج عرصه¬ی هنر بوده است؛ قصه¬ای همیشه¬گیرا که قدمتی دارد به طول تاریخ. آنقدرها که گاه با نگاهی فراهنری عرصه هنر را در تسخیر بی¬چون و چرای آن می¬یابیم. از این روست که برخی از منتقدین، از اشباع عرصه هنر توسط عشق زبان به خرده گشوده¬اند و بر این باور بوده¬اند که هنرمند باید بی آنکه معلم اخلاق باشد در کوشش برای بنا نهادن یک”¬جامعه انسانی” به تعریف و تحلیل جنبه¬های زندگی بشر بپردازد. آنچه تاکنون غالب آثار هنری از عشق زمینی گفته¬اند تصویر یک دلباختگی عمومن یک¬سویه بوده که تقریبا همیشه با واپس¬زدگی و خودداری طرف دیگر مواجه بوده است و پایان این سینه¬چاکی و امتناع نیز یا با ظهور یک رقیب به ناکامی انجامیده است یا در نهایت به پایان خوش وصال تمام شده است. این است که هنر عاشقانه را می¬توان هنری روتین و روزمره نامید.
فیلم اِمور(amour) یا عشق روایت یک داستان عاشقانه ساخته میشل هانکه کارگردان اتریشی است به زبان فرانسوی که چشم¬اندازی نادر و بکر به موضوع عشق گشوده است. داستان در ابتدا روزنمای زندگی آرام زوجی سالخورده را نشان می¬دهد که زمانی معلم پیانو بوده¬اند. اما وقوع یک حادثه، زندگی آنها را با چالشی مبنایی درگیر می¬کند. مرد سالمند درحین خوردن صبحانه متوجه بروز نشانه¬های سکته مغزی در همسرش می¬شود . بنیان جسمانی همسر روز به روز تحلیل می¬رود تا جایی که به ناتوانی اش منجر می¬شود. اما پیرمرد که خود را در تعهد زناشویی، موظف به نگهداری از همسرش می¬بیند و از سویی نیز به او قول داده که هیچ گاه او را به خانه سالمندان نسپارد، با یک تردید بزرگ روبرو می¬شود: مرز عشق تا کجا گسترانیده شده است؟ آیا عشق می¬تواند در کمک به نجات معشوق از ذلت و خواری ناشی از بیماری تعریف شود؟
۶ گزارش تحلیلی – انتقادی «هامون» در باب جایگاه و حضور ِ اجتماعی سالمندان در استان بوشهر و شهرستان تنگستان شهری که دوستدار ِ سالمند نیست! رضا شبانکاره
از کهنسالان و بازنشستگان در کنار کودکان، به عنوان آسیب پذیرترین اقشار جامعه یاد می شود و در دهه های اخیر توجه یی ویژه به خصوص در کشورهای پیشرفته به آنها شده است.
۷ پیری، این دگرگونیِ نامطلوب یادداشتی بر کتاب “کهنسالی” اثر سیمون دوبوآر
فریبا حاج دایی
آیا می دانستید اگر زاغچه ی جوانی به دیگر زاغچه ها هشداری دهد آن ها هیچ توجهی نخواهند کرد اما اگر زاغچه ی مسنی اعلام خطر کند همه ی زاغچه ها به سرعت از محل خطر فرار می کنند؟ آیا خبر داشتید که میمون ها هر کار میمون پیر و پیش کسوت را به دقت نگاه و از آن تقلید می کنند؟ حال آن که اگر میمون جوانی کاری، ولو هوش مندانه، انجام دهد هیچ میمونی از او تقلید نخواهد کرد؟ ما انسان ها چطور؟ آیا فقط نفس کهنسال بودن یک انسان ما را وامی دارد چشم و گوش بسته از او پیروی کنیم؟ آیا حتی هنگامی که از تجربه و دانش انسان کهنسالی سود می جوییم او را تا به آخر عمر عزیز می داریم و یا وقتی توانایی کار کردن نداشت و به صورت دهانی درآمد، که تنها باید سیرش کرد، او را از خود می رانیم؟ در این مورد فقر حرف اول را می زند و یا عوامل دیگر؟ اصولن کهنسالی چیست؟ آیا دو نفر حتی با جسم و فیزیک یک سان اما متعلق به دو طبقه ی اجتماعی متفاوت پیری مشابهی خواهند داشت؟ آیا می توان پدیده ی کهنسالی را به طور عادلانه بررسی کرد؟ اصلن پیر شدن یعنی چه؟ «لانسینگ»،
۸ آنچه در آئینه جوان بیند ، پیر درخشت خام آن بیند . درنگی بر زیست سالمندان نی نا غریب زاده
سالمند شدن یک فرایند طبیعی بدن می باشد که با گذر زمان خود را نشان داده و راه گریزی از آن نمی باشد.در جوامع مدرن پیرها از قدرت و منزلت کمتری نسبت به آنچه در فرهنگ های پیشامدرن داشتند.برخوردارند.در جوامع پیشامدرن پیری با خردمندی همراه می باشد و از پیران با عنوان بزرگان استفاده می شود و از تجربیات آنها برای زندگی خود استفاده می کنند.مردم زمانی که پا به سن می گذارند با ترکیبی از مسائل جسمی,عاطفی و مادی رو به رو می شوند که کنار آمدن با آنها می تواند دشوار باشد. سالمندی یک فرایند زیست شناختی می باشد و نمی توان به آن به چشم بیماری نگاه کرد.اما زمانی این سالمند پا به میدان بیماری می گذارد! تغییر و تحولات اجتماعی و نهاد های موجود در آن باعث گردیده که تفکر نسبت به سالمند نیز تغییر کند. از زمانی کـه مسیر پیشرفت جامعه عوض شـد و خانواده ها از صورت گسترده به صورت بسته درآمدند نگاه جامعه نیز به بسیاری از موضوع ها تغییر یافت و نگاه به سالمند نیز تابع چنین موضوعی شد.این وضعیت در بین سالمندان مختلف و در فرهنگ های مختلف متفاوت است ، برخی از سالمندان به مرور ازمشارکت درزنـدگـی اجتمـاعی کناره مـی گیرند و درمقابل در برخی جوامع سالمندان کنار زده مـی شونـد به طـوری کـه ممکـن است در آنها نـوعـی احساس بیهـودگـی و افسـردگـی پـدیـد آیـد . (سام آرام ، ۱۳۷۱، ص ۱۵۴). بدیهی است متغیرهای دیگری از جمله سلامت جسمی و خصوصیات فردی سالمند ، شرایط خانوادگی ، وضعیت مالی ، پایگاه اجتماعی وی درچگونگی طی شدن این دوره از زندگی بسیارتأثیرگذار است . سالمندان در بعضی از جوامع شهری قدمشان بر روی چشم عروسانشان و به ندرت دخترانشان می باشد.همین عروسان و کسانی که فردا مادران آینده می باشند، با انواع دردها رو برو می شوند که ناشی از نگهداری از افراد سالمند بیمار می باشد.اینجا تفکر رایج مرد سالاری چنان ریشه دوانده که هیچ چیز دیگر حریفشان نمی باشد.مردها، نگهداری از مادران را جزئی از وظایف من و تو می دانند. و دختران در این میان سهمی ندارند .اینجا شاید کسانی باشند که فقط به علت تصاحب خانه ی پدری به اجبار از مادر نگهداری می کنند و یا به اجبار او را روانه خانه سالمندان کنند و به این بهانه که انجا جایشان بهتر است.و مادری که تا دیروز با پای خودش کل شهر را می گشته حال تبدیل به فردی افسرده و منزوی می شود و پس از مدتی ریشه زندگیش خشکیده و تا شده و زندگی را در کنجی می گذراند یا می میراند.می گویند هر کس را که می خواهید نفرین کنید؛ بگویید انشالله گذارت به خانه سالمندان بیافتد.خانه سالمندان کجاست آنجا زنان و مردانی زندگی می کنند که زمانی همانند ما جوان بوده و زندگی عادی خود را می گذراندند.آنجا در اتاقی پر از تخت در کنار هم زندگی می کنند.همه آنها هوش و حواس زیادی ندارند و تمام شبانه روز را با داد و فریاد های پیاپی سپری می کنند.این سالمندان در کجا خوابیده اند.من به عنوان شخصی که همه روزه سری کوچک به گذار آنها می اندازم می بینم که چگونه آرزوی خانه و دیار خود را دارند.انسان مگر در پیری رهایی را می خواهد یا در کنجی ماندن و رفتن .سالمندان در شهرهای دیگر تا اخرین نفس زندگی را می جویند و کار می کنند.اما نمی دانم به دلیل شرایط آب و هوایی یا هر چیز دیگر اینجا افراد زودتر پیر شده و همین که پا به میانسالی گذاشتند زندگی را بدرود می گویند.سالمند یکی از اعضای جامعه می باشد که گاهی به دلیل رفتارهای جامعه با آنها جزء افراد طرد شده محسوب می شوند. شاید بتوان گفت سالمندان پس از جوانان آسیب پذیرترین قشر جامعه محسوب می شوند.
۹ «هر سالخورده می داند که چه می گوید بهار»* یادداشتی در معرفی کتاب «در ستایش سالخوردگی» اثر هرمان هسه فاطمه جعفری
سالمندی و سالخوردگی تم مایه بسیاری از داستان ها، نمایشنامه ها، فیلم ها و کتابهای پژوهشی و علمی بوده است. زیرا به طور کلی این امر بسیاری از جمعیت جهان را درگیر کرده و می کند. این شماره ی هامون که به موضوع مهم «سالمندی» اختصاص یافته، بد ندیدم کتاب «در ستایش سالخوردگی» اثر هرمان هسه، نویسنده برجسته و برنده ی جایزه نوبل ادبی را معرفی کنم.
۱۰ کرانه های انتظار و انزوا گزارشی درباب سرای سالمندان محمدیه بوشهر فاطمه واعظ زاده
سرای سالمندان یکی از پدیده های اجتماعی جامعه ی مدرن امروزی است که باید به عنوان یک واقعیت اجتماعی و یک نیاز مبرم به آن توجه گردد. به دلیل کاهش روزافزون نسل جوان تا ۲۰ سال آینده ما با حجم عظیمی از جمعیت سالمند مواجه خواهیم شد/ در بازدید کوتاهی که اخیرن از آسایشگاه سالمندان داشتم، چیزی که از ابتدای ورود توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کرد فضای سرد و بی روحی بود که در سکوت وخاموشی فرو رفته بود. محوطه ای که دارای اندک فضای سبزبود. داخل ساختمان نیز مانند بیرون آن بلکه بیشتر در دلمردگی غرق گشته بود. دیوارهای سفید و بی روحی که چند دست میز و صندلی به آنها تکیه داده و یک دستگاه تلویزیون که برای عموم سالمندان در سالن قرار داشت.اتاق های سالمندان دست کمی از اتاق های بیمارستان نداشت، تعدادی تخت که کنار هر کدام یک کمد کوچک قرار داشت. اکثریت سالمندان لباس های تیره و افتاده بر تن داشتند،در چشمان بی فروغشان امیدی به زندگی دیده نمی شد، آسایشگاه بوی مرگ می داد،گویی همه به انتظار چکیدن آخرین قطره ی شمع زندگانی شان لحظه شماری می کردند. برخی از زنان و مردان سالخورده با دیدن ما مسرور گشتند بعضی ها به بازدیدکنندگان خوشامد می گفتند و گروهی دیگر هم آنقدر بی رمق و بی حال روی تخت هایشان دراز کشیده و صرفن به پاسخ دادن احوال پرسی بازدیدکنندگان اکتفا می کردند. در بین آنان خانمی بود که گلایه های بسیاری داشت و به گفته ی خودش کتابی را نوشته بود که به او اجازه ی نشان دادن به ما را نداشت، دست نوشته هایش را روی دیوار زده بود.بگذریم… در آنجا هیچ چیز شادی بخش و روح پروری وجود نداشت و سرتاسر سکوت بود و خاموشی مطلق…جو آنجا چیزی بود شبیه به گور دخمه در سیراف… این زنان و مردان سالمند که زمانی جوان بوده و کار می کردند و فرزندانی را پرورش داده اند، حال دیگر به سن کهولت رسیده و از قوای جسمانی آن ها کاسته شده است و فرزندان به دلیل مشکلاتی که خود درعصر حاضر دارند قادر به نگهداری والدین خویش نمی باشند لذا آنان را راهی سرای سالمندان می کنند.اکنون نکته ی اساسی این است، والدینی که سرنوشتشان به چنین اماکنی ختم می گردد حق زندگی دارند و باید حضورشان در جامعه احساس گردد.
۱۱
بعد از جوانی…
یادداشتی در باب ضرورت توجه به سلامت سالمندان لیلا کمالیان برازجانی
سالمندی واژه ای که برای خیلی از افراد، معنای آن مترادف است با بیماری، ناتوانی و از کار افتادگی. در هر حال، پیری و سالمندی سرانجام کار ِ تمام ِ افراد است. اینکه این دوران با سختی، ملالت، افسردگی و بیماری سپری شود یا همراه با نشاط و آرامش، بستگی به کیفیت زندگی قبل از سالمندی و تا حد زیادی به میزان درک و اطلاعات در دوران سالمندی دارد. موردی که به گمان من در جامعه ی ایرانی کمتر دیده می شود. گویا سالمندی حتمن باید با افسردگی و رخوت همراه باشد. تغذیه مناسب و فعالیت های جدید شغلی ی متناسب با این دوران و دیدار مستمر با همسالان ِ خود، تاثیر به سزایی در آرامش سالمندان دارد.
۱۲ سالمندی و تغذیه
نسرین غلامزاده
دوران سالمندی به سنین بالای ۶۰ سال اطلاق می شود ولی تغییرات سالمندی از سالها قبل آغاز می شود. توجه به تغذیه در این دوران بدلیل نیازهای تغذیه ای خاص اهمیت دارد. نیازهای بالغین به مواد مغذی تحت تاثیر داروها ،بیماری ها و پدیده های بیولوژیکی دوران میانسالی و سالمندی می باشد. تغذیه خوب سبب می شود فرد احساس سلامتی کند و سالهای عمر را با نشاط و راحتی بیشتری طی کند.
گروههای غذایی
۱۳
مرگ؛ پایان امکان ها
تاملاتی بر فیلم سینمایی عشق اثر میشائیل هاندکه احمد حسام مقدم
فیلم “عشق” ((Amor درسال ۲۰۱۲ در سینماهای جهان اکران شد که روایت گر داستان زن و مردی کهنسال است که پا در برهه ی پیری گذاشته وبا چالش هایی روبه رو می شوند که شاید یکی از مهمترین دغدغه های جهان مدرنیته است که در این جوامع به دلیل زوال حس هم دوستی وافزایش تنازع وخشونت، عشق؛ این حس بشری که در آغاز تولد در روح آدمی دمیده شده، رو به افول کرده و کمرنگ تر شده است۰ کارگردان فیلم که با رویکردی انتقادی، دارد زندگی آن ها را با پرسش هایی بنیادین روبه رو می کند که شاید از دید گاه مخاطبین؛ بتوانم این را بگوییم که کارگردان با موفقیت توانسته این موانع پرسشی را رد وپشت سر بگذارد.
۱۴ استانداردهای خانه سالمندان طیبه (ستاره) تناور
بازدید از خانه سالمندان محمدیه غمی بزرگ را به جانم ریخت …قضاوت نکردن کسانی که پدر یا مادر خود را به این جا سپرده اند سخت است و این لابد عوارض تغییر و تجدد است و ناگزیر از آنیم…تغییراتی که نمی شود مانع از آن شد …کمبود وقت، غرق شدن در روزمرگی، و مشکلاتی که با جلورفتن و پیشرفت روز افزون بیشتر و در شکلهای جدید خودرا نشان می دهد، اما عاطفه انسانی چه می شود…کسانی که روزها و ساعت ها در کنار ما و برای ما بوده اند، آیا رواست که حالا زمانی هرچند کوتاه ما برای آنها نباشیم …
سالن‌ها و اتاق نشیمن خانه سالمندان:
۱۵ سالمندان؛ آیینه ای از فرداهای ما… گزارش “هامون” از وضعیت سرای سالمندان محمدیه بوشهر فاطمه واعظ زاده
۱.
داشتن ارتباط اجتماعی مستمر، باعث می شود مغز جوان بماند بنابراین انجام سرگرمی هایی که ترکیبی از فعالیت های اجتماعی، فیزیکی و روانی است، ممکن است بهترین محافظ در برابر بیماری جنون باشد.
از این رهگذر می توان چنین استدلال نمود که سالمندان نیز همانند جوان ترها قادرند به زندگی طبیعی خود ادامه دهند اما با اندکی تغییرات در عملکرد و شیوه های رفتاری شان.
جا دارد در اینجا از مساعدت و کمک های ارزشمند و صمیمانه ی دوستان گرانقدرم، خانم طیبه تناور و خانم زیبا کشاورز که سبب به وجود آمدن این نوشتار شد، سپاس و قدردانی خود را ابراز نمایم.
۱۶ سالمندی؛ عارضه جهان جدید گفت وگوی “هامون” با مهتا بذرافکن؛ جامعه شناس گفت وگو از زیبا کشاورز
هامون- تعداد سالمندان روبه افزایش است، یعنی در واقع طی چند سال آینده با پیری جمعیت روبه رو هستیم، اگر بخواهیم از دیدگاه یک جامعه شناس به آن نگاه کنیم چه تاثیراتی ممکن است بر جامعه داشته باشد؟
۱۷ تنهایی، افسردگی، فراموشی گفت وگوی “هامون” با خانم مولود کیخسروانی؛ روان شناس گفت وگو از زیبا کشاورز
هامون- ارزیابی کلی از حالات روحی و روانی سالمندان و مخصوصن آنهایی که وارد خانه سالمندان می شوند، چیست؟
