کنوانسیونحقوق افراد دارای معلولیت
ترجمه: محمد پورنجف
اداره حقوق بشر
وزارت امور خارجه
جمهوری اسلامی ایران
خرداد ۱۳۸۶
مقدمه
دولتهای عضو کنوانسیون حاضر ،
( الف) با یادآوریاصول اعلام شده در منشور سازمان ملل متحد که منزلت وارزش ذاتی و حقوق برابر و لاینفک همه اعضای خانواده بشری را بعنوان بنیان آزادی ،عدالت و صلح در جهان به رسمیت می شناسد،
( ب) با شناساییاین که سازمان ملل در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقهای بین المللی حقوق بشر اعلام و موافقت نموده است که همگان بدون هر گونه تمایزی ،از تمامی حقوق و آزادیهای مندرج در اسناد مذکور ، برخوردار می باشند ،
(پ) با تاکید مجددبر جهان شمولی ، عدم انفکاک ، وابستگی متقابل وارتباط فی مابین تمامی حقوق بشر و آزادیهای بنیادین و نیاز افراد دارای معلولیت بهبهره مندی کامل آنها بدون تبعیض تضمین گردد ،
( ت) با یادآوریمیثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی،میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ، کنوانسیون بین المللی حذف تمامی اشکال تبعیضنژادی، کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض نسبت به زنان ، کنوانسیون منع شکنجه و سایرمجازاتها یا رفتارهای تحقیر آمیز غیر انسانی و ظالمانه ، کنوانسیون حقوق کودک وکنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق تمامی کارگران مهاجر و اعضای خانواده های آنان،
( ث) با اذعانبه این که معلولیت مفهومی تحول پذیر بوده و این کهمعلولیت منتج از تعامل افراد دارای نقص و موانع محیطی است که مشارکت کامل و موثرآنان در حالت برابر با سایرین در جامعه را مانع می گردد،
( ج) با اذعانبه اهمیت اصول و خط مشی های مندرج در برنامه جهانی اقدام[۱]در مورد افراد معلول و در قواعد استاندارد در خصوصیکسان سازی فرصتها برای افراد دارای معلولیت در تاثیر گذاری بر ارتقاء ، تنظیم وارزیابی سیاستها ، طرحها ، برنامه ها و اقدامات در سطوح ملی ، منطقه ای و بینالمللی بمنظور آنکه فرصتها برای افراد دارای معلولیت بیشتر یکسان گردد،
(چ) با تاکیدبر اهمیت جریان سازی موضوع معلولیت بعنوان جزء جداییناپذیر راهبردهای مرتبط با توسعه پایدار،
(ح) با اذعانبه این که تبعیض علیه هر فرد بر مبنای معلولیت تخطی ازمنزلت و ارزش ذاتی هر فرد انسانی است،
(خ) با اذعانبیشتر بر تنوع بین افراد دارای معلولیت ،
(د) با اذعانبه نیاز بمنظور ارتقاء و حمایت از حقوق بشر تمامی افراددارای معلولیت شامل آنهاییکه نیازمند حمایت شدیدتری می باشند،
(ذ) با نگرانیاز این که علی رغم وجود اینگونه اسناد و تعهدات ، افراددارای معلولیت کماکان با موانعی در مشارکت بعنوان عضو برابر جامعه و همچنین نقضحقوق بشری آنان در تمامی نقاط جهان مواجه می باشند ،
(ر)با اذعانبر اهمیت همکاریهای بین المللی برای بهبود شرایط زندگیافراد دارای معلولیت در تمامی کشورها بویژه در کشورهای در حال توسعه،
( ز) با اذعانبه مشارکتهای ارزشمند بالفعل و بالقوه افراد دارایمعلولیت در مورد رفاه کلی و تنوع جوامعشان و اینکه ارتقاء بهره مندی کامل افراددارای معلولیت در مورد حقوق بشر و آزادیهای بنیادین و اینکه مشارکت کامل افراددارای معلولیت منتج به گسترش حس تعلق و پیشرفتهای مهم در توسعه اقتصادی، اجتماعی وانسانی جامعه و فقر زدایی می گردد،
(ژ) با اذعانبه این که، برای افراد دارای معلولیت ، استقلال فردی وعدم وابستگی شامل آزادی انتخاب ، مهم می باشد،
(س) با در نظر گرفتناین که افراد دارای معلولیت بایستی این فرصت راداشته باشند که فعالانه در روند تصمیم گیریها در مورد سیاستها و برنامه ها شاملمواردی که مستقیما به آنها مربوطه می شوند ، دخالت نمایند،
(ش) با ابراز نگرانی از وضعیت دشواری که افراد دارای معلولیت که دچار چند نوعو یا اشکال تشدید یافته تبعیض بواسطه نژاد، رنگ ، جنسیت، زبان، مذهب، عقاید سیاسی ویا دیگر عقاید، و یا منشاء ملی، قومی، بومی و یا اجتماعی، دارایی ، تولد ، سن و یاسایر خصوصیات با آنان مواجه می گردند،
(ص) با اذعانبه این که زنان و دختران دارای معلولیت غالبا در معرض خطربیشتری هم در درون و هم در بیرون خانه می باشند و مورد خشونت ، آسیب، یا سو استفاده، غفلت، یا برخوردهای ناآگاهانه ، سو رفتار و یا استثمار واقع می گردند،
(ض) با اذعانبه این که کودکان دارای معلولیت بایستی از بهره مندی کاملاز حقوق بشر و آزدایهای بنیادین بر مبنای برابر با سایر کودکان برخوردار گردند ،با یادآوریتعهدات دولتهای عضو در مورد کنوانسیون حقوق کودک ،
(ط) با تاکیدبر گنجاندن دیدگاههای جنسیتی در تمامی تلاشها در جهتارتقاء بهره مندی کامل از حقوق بشر و آزادیهای بنیادین توسط افراد دارای معلولیت ،
(ظ) با تاکید بر این حقیقت کهاکثر افراد دارای معلولیت در شرایط فقرزندگی می نمایند و در این ارتباط، نیاز اساسی برای بررسی پیامد منفی فقر بر افراددارای معلولیت را تصدیق می نماید،
(ع) با در نظر داشتناین که شرایط صلح و امنیت بر مبنای احترام کاملبرای اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد و رعایت اسناد حقوق بشری نافذ جهت حمایتکامل از افراد دارای معلولیت بویژه در منازعات مسلحانه و اشغال بیگانگان ضروری میباشد ،
(غ) اذعانبه اهمیت دسترسی به محیط فرهنگی، اقتصادی ، اجتماعی وفیزیکی و به بهداشت و آموزش و به اطلاعات و ارتباطات در جهت توانمند ساختن افراددارای معلولیت در بهره مندی کامل از تمامی حقوق بشر و آزادیهای بنیادین،
(ف) وقوفبه این که فرد نسبت به سایر افراد و جامعه ایی که به آن تعلقدارد ، دارای وظایفی می باشد و در جهت ارتقاء و رعایت حقوق برسمیت شناخته شده درمنشور حقوق بشر[۲]مسئول است تلاش نماید،
(ق) با اعتقادبه این که خانواده واحد بنیادین و طبیعی در جامعه است واز حمایت جامعه و دولت برخوردار می باشد و این که بمنظور آنکه خانوادها در جهتمشارکت برای بهره مندی کامل و یکسان ویژه افراد دارای معلولیت توانمند گردند،بایستی افراد دارای معلولیت و اعضای خانواده آنها از حمایتها و مساعدتهای لازمبرخوردار گردند ،
(ک) با اعتقادبه این که کنوانسیونی بین المللی ، بی نقص و جامع در جهتارتقاء و حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت ، سهم عمده ای در جبران کمبودهای شگرفاجتماعی افراد دارای معلولیت و ارتقاء مشارکت آنها در عرصه های فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی ، سیاسی و مدنی با فرصتهای برابر در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافتهایفاء می نماید،
بشرح زیر توافق نموده اند:
ماده ۱ هدف
هدف کنوانسیون حاضر ، ارتقاء ، حمایت و تضمین بهره مندی برابر و کامل افراددارای معلولیت از کلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادین و ارتقاء احترام نسبت به منزلتذاتی آنها می باشد.
افراد دارای معلولیت شامل کسانی می شوند که دارای نواقص طویل المدت فیزیکی،ذهنی، فکری و یا حسی می باشند که در تعامل با موانع گوناگون امکان دارد مشارکت کاملو موثر آنان در شرایط برابر با دیگران در جامعه متوقف گردد.
ماده ۲
تعاریف
در کنوانسیون حاضر :
“ ارتباطات ” شامل زبان ، نمایش متن ، خط بریل ، ارتباطات حسی ، چاپ درشت،روشهای چند رسانه ای قابل دسترس و همچنین روشها و اشکال ارتباطاتی کتبی، شفاهی ،زبان ساده ،انسان خوان و روشهای تقویت کننده وجایگزین، شیوه ها و اشکال ارتباطاتشامل فناوری اطلاعات و ارتباطات قابل دسترس می گردد ;
“ زبان ” شامل زبانهای گفتاری و ایماء و اشاره و سایر اشکال زبانـهای غیرکلامی می گردد ;
“ تبعیض بر پایه معلولیت ” به معنای هرگونه تمایز ، استثناء و یا محدودیت برپایه معلولیت است که هدف و تاثیر آن ناتوانی و یا نفی شناسایی ، بهره مندی یا اعمالکلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادین بر مبنای برابر با دیگران در زمینه های مدنی،فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و یا هر زمینه دیگری می باشد. همچنین در برگیرندهتمامی اشکال تبعیض ازجمله نفیانطباقمنطقی نیز می گردد ;
“ انطباق منطقی “ بمعنای تطابقات و تغییرات مقتضی و ضروری است که فشار بی موردو نا متناسبی را تحمیل ننماید و جائیکه در مورد خاصی نیاز می باشد ، بهره مندی واعمال کلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادین توسط افراد دارای معلولیت در شرایط برابربا سایرین را تضمین نماید.
“ طراحی جهانی ” بمعنای طراحی تولیدات ، محیط ها ، برنامه ها و خدماتی است کهتا سرحد امکان ، جهت تمامی افراد ، بدون نیاز به تطبیق یا طراحی ویژه قابل استفادهباشد. نبایستی “ طراحی جهانی ” وسایل امدادی که برای گروههای خاصی از افراد دارایمعلولیت ،آنها را آنجا که اینگونه وسایل مورد نیاز است ، محروم سازد.
ماده ۳
اصول کلی
اصول کنوانسیون حاضر عبارتند از:
( الف) احترام به منزلت ذاتی ، خود مختاری فردی شامل آزادی انتخاب و استقلالافراد ;
(ب) عدم تبعیض ;
(پ) مشارکت کامل و موثر و ورود در جامعه ;
( ت) احترام به تفاوتها و پذیرش افراد دارای معلولیت بعنوان بخشی از تنوعانسانی و بشریت ;
(ث) برابری فرصتها ;
( ج) دسترسی ;
(چ) برابری بین زن و مرد
(ح) احترام به ظرفیتهای قابل تحول کودکان دارای معلولیت و احترام به حقوقکودکان دارای معلولیت در جهت حفظ هویتشان.
ماده ۴
تعهدات کلی
۱. دولتهای عضو متعهد می گردند تحقق کلیه حقوق بشر و آزادیهای بنیادین برایتمامی افراد دارای معلولیت را بدون هر گونه تبعیض بر مبنای معلولیت تضمین و ارتقاءدهند. بدین منظور ، دولتهای عضو متعهد می گردند:
(الف) تمامی تدابیرقانونی ، اداری و سایر تدابیر را در جهت اجرای حقوق برسمیتشناخته شده در کنوانسیون حاضر را اتخاذ نمایند.
(ب) تمامی تدابیر مقتضی از جمله قانونگذاری ، بمنظور تغییر و یا الغای قوانینموجود ، مقررات ، آداب و رسوم و اعمالی که موجب ایجاد تبعیض علیه افراد دارایمعلولیت می شود را اتخاذ نمایند ;
(پ) حمایت و ارتقاء حقوق بشری افراد دارای معلولیت را در تمامی سیاستها وبرنامه ها مد نظر قرار دهند.
( ت) از اعمال هر گونه اقدام و یا روشی که مغایر با کنوانسیون حاضر می باشد ،خودداری شود و اطمینان حاصل گردد که مقامات و نهادهای دولتی مطابق کنوانسیون حاضرعمل می نمایند.
(ث) تمامی تدابیر لازم جهت حذف تبعیض مبتنی بر معلولیت توسط هر فرد ، سازمانیا تشکیلات شخصی را بکار گیرد.
( ج) پژوهش و توسعه کالاها ، خدمات ، تجهیزات و کالاهای منطبق با طراحی جهانیمطابق با اصل ۲ کنوانسیون حاضر را انجام و یا ارتقاء بخشد. به نوعی که نیازمندکمترین سازگاری و هزینه در تامین نیازهای ویژه افراد دارای معلولیت باشد ، دسترسی وبهره مندی از آنان را ارتقاء بخشیده و طراحی جهانی را در توسعه استانداردها ودستورالعمل ها ارتقاء بخشد.
(چ) پژوهش و توسعه را انجام یا ارتقاء بخشیده و دسترسی و استفاده از فناوریهایجدید شامل فناوری اطلاعات و ارتباطات ، کمکهای ترددی ، وسایل و فناوریهای امدادیجهت افراد دارای معلولیت با لحاظ اولویت به فناوریهای با هزینه مناسب را ارتقاءبخشد.
(ح) اطلاعات قابل دسترس در مورد کمکهای ترددی ، وسایل و فناوریهای امدادی شاملفناوریهای نوین و سایر اشکال امدادی ، خدمات و امکانات حمایتی را جهت افراد دارایمعلولیت ، تامین نماید.
(خ) آموزش کارکنان و متخصصانی که با افراد دارای معلولیت در زمینه حقوق بهرسمیت شناخته شده در این کنوانسیون در تعامل می باشند را بمنظور ارائه خدمات وکمکهای تضمین شده توسط حقوق مذکور ، ارتقاء بخشد.
۲. هر یک از دولتهای عضو با توجه به حقوق فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی متعهد میگردد، تدابیری با بالاترین حد منابع موجود و آنجا که نیاز است در چارچوب همکاریهایبین المللی ، با نیت حصول تصاعدی تحقق کامل حقوق مذکور بدون پیش داوری نسبت بهتعهدات مندرج در کنوانسیون حاضر که بلافاصله بر اساس حقوق بین الملل قابل اجراء میباشند را اتخاذ نماید.
۳. در جهت اجرای کنوانسیون حاضر در توسعه و اجرای سیاستها و قوانین و سایرروندهای تصمیم گیری مربوط به افراد دارای معلولیت ، دولتهای عضو از نزدیک با افراددارای معلولیت و کودکان دارای معلولیت از طریق سازمانهایی که نمایندگی آنها رابعهده دارند مشورت نموده و آنها را بطور فعال بکار گیرند .
۴. هیچ مطلبی در کنوانسیون حاضر بر مفادی که موجب تحقق حقوق افراد دارایمعلولیت در قانون دولت عضو و یا حقوق بین الملل که در آن کشور اجراء می گردد ،تاثیری نخواهد داشت. هیچگونه محدودیت و یا فسخی در مورد حقوق بشر و آزادیهایبنیادینی که توسط دولت عضو برسمیت شناخته شده و یا موجود می باشد نسبت به کنوانسیونحاضر ، بموجب قانون، کنوانسیونها، مقرارات یا رسوم به بهانه اینکه کنوانسیون حاضرآن دسته از حقوق و آزادیها را برسمیت نمی شناسد و یا آنها را با درجه اهمیت کمتریبرسمیت می شناسد ، اعمال نمی گردد.
۵. مفاد کنوانسیون حاضر به تمامی مناطق دولتهای فدرال بدون هیچگونه محدودیت واستثنایی گسترش می یابد.
ماده ۵
برابری و عدم تبعیض
- دولتهای عضو تمامی افراد را در برابر قانون مساوی دانسته و بدون هیچگونهتبعیضی از حمایت برابر و منافع برابر قانونی برخوردار می باشند.
۲. دولتهای عضو تمامی تبعیضات منبعث از معلولیت را ممنوع نموده و جهت افراددارای معلولیت برابری و حمایت حقوقی موثر نسبت به تبعیض در تمامی زمینه ها را تضمینمی نمایند.
۳. بمنظور ارتقاء برابری و رفع تبعیض ، دولتهای عضو ، اقدامات مناسبی را جهتتضمین انطباق منطقی اتخاذ می نمایند.
۴. تدابیر ویژه ای که برای تسریع یا دستیابی به برابری عملی افراد دارایمعلولیت ضروری است ، بر اساس کنوانسیون حاضر تبعیض تلقی نمی گردد.
ماده۶
زنان دارای معلولیت
۱. دولتهای عضو اذعان می دارند که زنان و دختران دارای معلولیت دچار تبعیضاتچندگانه می باشند و در این ارتباط تدابیری را جهت تضمین بهره مندی برابر و کاملآنهـا در مورد تمامی حقوق بشر و آزادیهای بنیادین اتخاذ می نمایند.
۲. دولتهای عضو تمامی تدابیر مناسب را جهت تضمین توسعه کامل ، پیشرفت وتوانمند سازی زنان بمنظور تضمین برخوردای آنان از بهره مندی و اعمال حقوق بشر وآزادیهای بنیادین مندرج در کنوانسیون حاضر اتخاذ می نمایند.
ماده۷
کودکان دارای معلولیت
۱. دولتهای عضو تدابیر لازم جهت اطمینان از این که کودکان دارای معلولیت ازتمامی حقوق بشر و آزادیهای بنیادین بر مبنای برابر با سایر کودکـــان بهره مند میباشند را اتخاذ می نمایند.
۲. در تمامی اقدامات مربوط به کودکان دارای معلولیت ، عالی ترین منافع کودکدراولویت نخست خواهد بود.
۳. دولتهای عضو تضمین می نمایند که کودکان دارای معلولیت از حق بیان آزادانهنظرات خود در تمامی امور تاثیر گذار بر آنها برخوردار می باشند ، نظرات آنها براساس سن و بلوغ و بر مبنای برابر با سایر کودکان از سنجش مناسب برخــوردار می گرددو در تحقق حقوق آنها کمکهای متناسب با سن و ناتوانی ارائه می گردد.
ماده ۸
آگاه سازی
۱. دولتهای عضو متعهد می گردند تدابیر فوری، موثر و مناسب را اتخاذ نمایند:
(الف) افزایش آگاهی در تمامی جامعه از جمله در سطح خانواده در مورد افراددارای معلولیت ارتقاء داده و احترام و منزلت افراد دارای معلولیت را پرورش دهند ;
(ب) با اقدامات کلیشه ای ، جانبدارانه و مضر مرتبط با افراد دارای معلولیت ازجمله آن دسته از مواردی که بر مبنای جنسیت و سن می باشد در تمامی حوزه های زندگیمبارزه نمایند ;
(پ) آگاهی در مورد ظرفیتها و مشارکت افراد دارای معلولیت را ارتقاء بخشند ;
۲. تدابیر نیل به این هدف عبارتند از :
(الف) آغاز و حفظ جریان آگاه سازی عمومی موثر ، طراحی شده جهت :
( i ) تقویت پذیرش حقوق افراد دارای معلولیت ;
( ii ) ارتقاء ادراک مثبت و آگاهیهای اجتماعی بیشتر نسبت به افراد دارایمعلولیت ;
( iii ) ارتقاء شناسایی مهارتها ، شایستگیها و تواناییهای افراد دارای معلولیتو مشارکت آنها در محیط کار و بازار کار ;
(ب) پرورش نگرش احترام به افراد دارای معلولیت در تمامی سطوح نظام آموزشیازجمله تمامی کودکان از سنین اولیه ;
(پ) ترغیب تمامی ارگانهای رسانه ای جهت به تصویر کشاندن افراد دارای معلولیتبه روشی که سازگار با اهداف کنوانسیون حاضر باشد ;
(ت) ارتقاء برنامه های آموزشی آگاه سازی مرتبط با افراد دارای معلولیت و حقوقافراد دارای معلولیت ;
ماده۹
دسترسی
- برای توانا سازی افراد دارای معلولیت جهت مستقل زندگی نمودن و مشارکت کاملدر تمامی جنبه های زندگی ، دولتهای عضو تدابیر مناسبی را جهت تضمین دسترسی افراددارای معلولیت بر مبنای برابر با سایرین به محیط فیزیکی ، ترابری، اطلاعات وارتباطات ازجمله نظام و فناوری اطلاعات و ارتباطات و سایر تسهیلات و خدمات ارائـه ویا فراهـم گردیده جهت عمـوم در مناطق شهـری و روستـایی اتخاذ می نمایند. تدابیرمذکور که در برگیرنده تشخیص و حذف موانع و محظورات در دسترسی می باشد . در برگیرندهاز جمله :
(الف) ساختمانها ، جاده ها ،ترابری و سایر تسهیلات درون و برون سقفی شاملمدارس،خانه ها، تسهیلات پزشکی و محیط کار ;
(ب) اطلاعات ، ارتباطات و سایر خدمات شامل خدمات الکترونیکی و خدمات اورژانس
- دولتهای عضو همچنین تدابیر مناسبی را اتخاذ می نمایند بمنظور:
(الف) توسعه، اعلام و نظارت بر اجرای حداقل معیارها و خط مشی های مربوط بهدسترسی به تسهیلات و خدمات آزاد و ارائه شده جهت عموم ;
(ب) تضمین این که موسسات خصوصی ارائه کننده تسهیلات و خدمات آزاد جهت عموم ،تمامی جنبه های دسترسی افراد دارای معلولیت را مد نظر قرار می دهند ;
( پ) جهت مرتبطین با موضوع دسترسی افراد دارای معلولیت ، آموزش تدارک ببینند ;
(ت) در ساختمانها و سایر تسهیلات ارائه شده برای عموم ، علائمی به خط بریل وسایر اشکال بسهولت قابل فهم و خواندن ارائه نمایند ;
( ث) انواع کمکها و میانجی گریهای حضوری از جمله راهنما، قرائت گر و مترجمینحرفه ای زبانهای ایماء و اشاره را جهت تسهیل در دسترسی به ساختمانها و سایر تسهیلاتارائه و یا فراهم گردیده جهت عموم ارائه نمایند ;
( ج) سایر اشکال مناسب یاری و حمایت از افراد دارای معلولیت ، جهت اطمینان ازدسترسی آنها به اطلاعات را ارتقاء بخشند ;
(چ) دسترسی افراد دارای معلولیت به نظام و فناوری جدید اطلاعات و ارتباطات ازجمله اینترنت را ارتقاء بخشند ;
( ح) طراحی، توسعه، تولید و توزیع نظامها و فناوریهای اطلاعات و ارتباطات قابلدسترس در مراحل اولیه بمنظور آنکه این نظامها و فناوریهای با کمترین هزینه قابلدسترس گردد ، را ارتقاء بخشند ;
ماده۱۰
حق حیات
دولتهای عضو مجددا تایید می نمایند که هر انسانی از حق ذاتی حیات برخوردار استو تمامی تدابیر لازم را برای تضمین بهره مندی موثر توسط افراد دارای معلولیت برمبنای برابر با سایرین ، اتخاذ می نمایند.
ماده۱۱
وضعیت های مخاطره آمیز و فوریتهای انسانی
دولت های عضو می بایست منطبق تعهدات آنان در چارچوب حقوق بین الملل از جملهحقوق بشر دوستانه بین المللی و حقوق بشر بین المللی، تمامی تدابیر لازم را جهتاطمینان از حمایت و ایمنی شخصی افـراد دارای معلولیت در شرایط مخاطره آمیز شاملوضعیت مناقشات مسلحانه، فوریتهای انسانی و وقوع بلایای طبیعی اتخاذ می نمایند.
ماده۱۲
شناسایی برابر در پیشگاه قانون
- دولت های عضو مجددا تایید می نمایند که افراد دارای معلولیت از حق شناساییدر هر کجا ، بعنوان افراد در پیشگاه قانون ، برخوردار می باشند.
- دولتهای عضو بر این اعتقادند که افراد دارای معلولیت از ظرفیت قانونی برمبنای برابر با سایرین در تمامی جنبه های زندگی برخوردار می باشند.
۳. دولتهای عضو تمامی تدابیر مناسب جهت دسترسی افراد دارای معلولیت بهحمایتهایی که ممکن است آنها در اعمال ظرفیتهای قانونی شان بدان نیاز داشته باشند ،اتخاذ می نمایند.
۴. دولتهای عضو اطمینان حاصل می نمایند تمامی تدابیری که مرتبط با اعمالظرفیتهای قانونی می باشد ، برای ارائه پادمانهای مناسب و موثر بر اساس حقوق بشر بینالمللی که جهت جلوگیری از سو استفاده می باشد، اتخاذ می نمایند.چنین پادمانهاییتضمین می نمایند که تدابیر مرتبط با اعمال ظرفیتهای قانونی ، حقوق، اراده و رجحانفرد را محترم شمرده ، عاری از تضاد منافع و تاثیرات بی مورد بوده ، منطبق و متناسببا شرایط فرد ، در کوتاه ترین زمان ممکن به اجراء در آورده می شود و منوط بهبازنگری منظم توسط رکـن قضــایی یا مسئولین بی طرف، مستقـل و ذیصـلاح می باشد.اینپادمانها می بایست با مراتبی که اینگونه تدابیر ، منافع و حقوق افراد را تحت تاثیرقرار می دهند ، متناسب باشند.
۵. براساس مفاد این ماده ، دولت های عضو ، تمامی تدابیر موثر ومناسب را جهتاطمینان از حقوق برابر افراد دارای معلولیت برای تملک و یا میراث بردن دارایی،کنترل امور مالی خود و دسترسی برابر به وامهای بانکی ، رهنها و سایر اشکال اعتباراتمالی اتخاذ می نمایند، و تضمین می نمایند که افراد دارای معلولیت بطور خودسرانه ازدارایشان محروم نمی گردند.
ماده۱۳
دسترسی به عدالت
۱. دولت های عضو دسترسی موثر افراد دارای معلولیت به عدالت بر مبنای برابر باسایرین از جمله از طریق انطباق مناسب با سن ، بمنظور تسهیل نقش موثر آنان بعنوانحضور یابنده مستقیم و غیر مستقیم مانند شهود در کلیه آیین دادرسی حقوقی شاملبازجویی و مراحل اولیه رسیدگی را تضمین می نمایند .
۲. بمنظور یاری در تضمین دسترسی موثر به عدالت برای افراد دارای معلولیت ،دولتهای عضو، آموزش مناسب برای افرادی که در حوزه اجرای عدالت از جمله پلیس وکارکنان زندانها کار می نمایند را ارتقاء می بخشند.
ماده۱۴
آزادی و امنیت شخصی
۱. دولتهای عضو اطمینان حاصل می نمایند که افراد دارای معلولیت بر مبنای برابربا سایرین:
(الف) از حق آزادی و امنیت فردی برخوردار هستند ;
(ب) بطور خود سرانه و یا غیر قانونی از حق خود محروم نگردیده اند ، و این کههر گونه محرومیت از آزادی منطبق بر قانون می باشد ، و این که وجود معلولیت به هیچوجه محرومیت از آزادی را توجیه نمی نماید.
۲. دولتهای عضو اطمینان حاصل می نمایند در صورتیکه افراد دارای معلولیت ازآزادی در طی هر روندی محروم گردیده باشند ، آنها بر مبنای برابر با سایرین از ضمانتمنطبق بر حقوق بشر بین المللی برخوردار می باشند و با آنها در راستای اهداف و اصولاین کنوانسیون شامل مفاد انطباق منطقی رفتار می گردد.
ماده۱۵
آزادی از شکنجه یا مجازات یا رفتار ظالمانه ، غیر انسانی یا تحقیرآمیز
۱. احدی مستوجب شکنجه یا مجازات یا رفتار ظالمانه ، غیر انسانی و تحقیر آمیزنمی باشد. بویژه احدی بدون رضایت آزادانه تحت آزمایشات علمی یا پزشکی واقع نمیگردد.
۲. دولتهای عضو تمامی تدابیر قانون مداری، اداری، قضایی موثر و یا دیگر تدابیررا در مورد افراد دارای معلولیت بر پایه برابر با سایرین اتخاذ می نمایند تا ازقرار گرفتن آنان در معرض شکنجه یا رفتار تحقیر آمیز یا غیر انسانی یا ظالمانه یامجازات ممانعت ورزند.
ماده۱۶
آزادی از استثمار، خشونت و آزار و اذیت
۱. دولت های عضو ، تمامی تدابیر قانونی ،اداری ، اجتماعی و آموزشی مناسب و یاسایر تدابیر را جهت حمایت از افراد دارای معلولیت در درون و بیرون ازخانه از تمامیاشکال استثمار ، خشونت و آزار واذیت شامل جنبه های مبتنی بر جنسیت را اتخاذ مینمایند.
۲. دولت های عضو همچنین تدابیر مناسبی را جهت جلوگیری از تمامی اشکال استثمار،خشونت و آزار و اذیت با تضمین مواردی از جمله اشکال مناسب کمکهای حساس جنسیتی وسنـی و حمایت از افراد دارای معلولیت و خانواده ها و مراقبین آنها از جمله از طریقارائه اطلاعات و آموزش در مورد چگونگی پرهیز ، شناسایی و گزارش در مورد نمـونه هاییاز استثمار، خشـونت و آزار و اذیت اتخاذ می نمایند.دولت های عضوتضمین می نمایند کهخدمات حمایتی نسبت به سن، جنسیت و معلولیت از حساسیت برخوردارند.
۳. بمنظور جلوگیری از وقوع تمامی اشکال استثمار ، خشونت و آزار و اذیت ،دولتهای عضو اطمینان حاصل می نمایند که تمامی تسهیلات و برنامه های طراحی شده برایخدمت به افراد دارای معلولیت بطور موثر توسط مقامات مستقل نظارت می گردد.
۴. دولت های عضو تمامی تدابیر مناسب از جمله ارائه خدمات حمایتی جهت ارتقاءفیزیکی، شناختی، بهبود روانی، توانبخشی و پیوستن مجدد اجتماعی در مورد افراد دارایمعلولیت که به نوعی قربانی استثمار، خشونت یا آزار و اذیت گردیده اند، را اتخاذ مینمایند.
۵. دولت های عضو ، قوانین و سیاستهای موثر شامل قوانین و سیاستهای متمرکز برزنان و کودکان را بمنظور تضمین این که مواردی از استثمار، خشونت و آزار و اذیت نسبتبه افراد دارای معلولیت شناسایی ، رسیدگی شده و در موقع مقتضی مورد پیگرد قرارگیرد، اتخاذ می نمایند.
ماده ۱۷
حمایت از سلامت فرد
هر فرد دارای معلولیت از حق احترام به سلامت جسمانی و روحی بر مبنای برابر باسایرین برخوردار می باشد.
ماده۱۸
آزادی تردد و تابعیت
۱. دولت های عضو حقوق افراد دارای معلولیت در مورد آزادی تردد، آزادی انتخابمحل اقامت و تابعیت بر مبنای برابر با سایرین را برسمیت می شناسند از جمله تضمیناین که افراد دارای معلولیت :
(الف) داشتن حق اخذ و تغییر تابعیت و این که از تابعیت خود بطور خود سرانه یابه دلیل معلولیت محروم نمی گردند ;
(ب) عدم محرومیت به دلیل معلولیت از توانایی اخذ، کسب و استفاده از اسنادتابعیتشان و یا سایر اسناد هویت یا بکارگیری روندهای مرتبط نظیر روند مهاجرت کهممکن است نیازمند تسهیل در اعمال حق آزادی تردد باشد ;
(پ) آزاد می باشند تا هر کشوری شامل کشور خودشان را ترک نمایند ;
(ت) بطور خود سرانه و یا به دلیل معلولیت از حق ورود به کشورشان محروم نمیگردند ;
- کودکان دارای معلولیت بلافاصله پس از ولادت ثبت گردیده و از زمان ولادتدارای حق برخورداری از نام ، حق اخذ تابعیت و تا آنجاییکه ممکن است از حق شناخت ومراقبت توسط والدین برخوردار می گردند ;
ماده۱۹
زندگی مستقل و حضور در جامعه
دولت های عضو این کنوانسیون حقوق برابر را جهت تمامی افراد دارای معلولیت درمورد زندگی در جامعه با شرایط برابر نسبت به سایرین برسمیت می شناسند و تدابیرمناسب و موثر جهت تسهیل در بهره مندی کامل افراد دارای معلولیت از این حق و حضور ومشارکت کامل آنها در جامعه را اتخاذ می نمایند از جمله تضمین این که:
(الف) افراد دارای معلولیت دارای این فرصت می باشند که مکان اقامت خود و محل وافرادی که می خواهند با آنها زندگی نمایند را بر مبنای برابر با سایرین برگزینند ومجبور به زندگی در شرایط زیستی ویژه ای نیستند ;
(ب) افراد دارای معلولیت دارای دسترسی به خدمات حمایتی خانگی ، مسکونی ، وسایر خدمات حمایتی اجتماعی شامل مساعدتهای شخصی ضروری برای حمایت از زندگی و شمولیتدر جامعه و پرهیز از انزوا یا جدایی از اجتماع می باشند ;
(ج) خدمات و تسهیلات اجتماعی برای عموم جهت افراد دارای معلولیت بر مبنایبرابر مهیا بوده و پاسخگوی نیازهایشان باشد.
ماده۲۰
تحرک شخصی
دولت های عضو ، جهت اطمینان از تحرک شخصی افراد دارای معلولیت با بالاتریناستقلال ممکن . تدابیر موثری را اتخاذ می نمایند، شامل:
(الف) تسهیل تحرک شخصی افراد دارای معلولیت به شیوه و در زمان مورد نظرشان وبا هرینه متناسب ;
(ب) تسهیل دسترسی افراد دارای معلولیت به کمکها، وسایل، فناوریهای کمکی ، وانواع مساعدتهای حضوری و واسطه ای ازجمله فراهم بودن آنان با هزینه متناسب ;
(پ) ارائه آموزش در مورد مهارتهای حرکتی به افراد دارای معلولیت و به کارکنانمتخصصی که با افراد دارای معلولیت کار می نمایند ;
(ت) ترغیب نهادهایی که کمکها، وسایل و فناوریهای مددی حرکتی را تولید مینمایند در جهت مد نظر قرار دادن تمامی جنبه های حرکتی افراد دارای معلولیت.
ماده۲۱
آزادی بیان و عقیده و دسترسی به اطلاعات
دولت های عضو تمامی تدابیر مناسب را جهت تضمین این که افراد دارای معلولیت میتوانند حق آزادی بیان ، عقیده ، از جمله آزادی جستجو، دریافت و سهیم شدن در اطلاعاتو عقاید را بر مبنای برابر با سایرین و از طریق تمامی اشکال ارتباطاتی به انتخابخودشان ، و بر مبنای تعریف بعمل آمده در ماده ۲ کنوانسیون حاضر اعمال نمایند، اتخاذمی نمایند از جمله :
(الف) ارائه اطلاعات در نظر گرفته شده برای عموم مردم به افراد دارای معلولیتدر اشکال و فناوریهای قابل دسترس و متناسب با انواع معلولیت ، بموقع و بدون هرینهاضافی ;
(ب) پذیرش و تسهیل استفاده از زبان اشاره ، بریل ، روشهای ارتباطاتی تقویت شدهو جایگزین و سایر شیوه ها ، روش ها و اشکال ارتباطی قابل دسترس افراد دارای معلولیتبه انتخاب خودشان در تعاملات رسمی ;
(پ) ملزم ساختن نهادهای خصوصی که ارائه کننده خدمات به عموم مردم از جمله ازطریق اینترنت می باشند جهت ارائه اطلاعات و خدمات در اشکال مفید و قابل دسترس برایافراد دارای معلولیت ;
(ت) ترغیب رسانه های همگانی شامل ارائه کنندگان اطلاعات از طریق اینترنت جهتقابل دسترس نمودن خدمات خود برای افراد دارای معلولیت ;
(ث) شناسایی و ترویج استفاده از زبان های اشاره.
ماده۲۲
احترام به حریم خصوصی
۱. هیچ فرد دارای معلولیتی صرفنظر از مکان اقامت یا زندگی ، مشمول دخالتهایخودسرانه یا غیر قانونی در امور شخصی خود ، خانواده ، خانه ، مکاتبات یا سایر اشکالارتباطاتی یا حمله غیر قانونی به شخصیت و اعتبارش نمی گردد . افراد دارای معلولیتاز حق حمایت قانونی از چنین مداخلات یا حملاتی برخوردار می باشند.
۲. دولت های عضو ، حریم اطلاعات شخصی، بهداشتی و توانبخشی افراد دارای معلولیترا بر مبنای برابر با سایرین مورد حمایت قرار می دهند.
ماده۲۳
احترام به خانه و خانواده
۱. دولت های عضو ، برای رفع تبعیض نسبت به افراد دارای معلولیت در تمامی مواردمرتبط با ازدواج، خانواده، وظایف والدین و روابط مربوطه بر مبنای برابر با سایرینتدابیر موثر و مناسبی اتخاذ می نمایند، بمنظور تضمین این که:
(الف) حقوق تمامی افراد دارای معلولیت که به سن ازدواج رسیده اند را جهتازدواج و تشکیل خانواده بر مبنای رضایت کامل و آزادانه همسران متقاضی برسمیت میشناسد ;
(ب) حقوق افراد دارای معلولیت جهت اتخاذ تصمیم بطور آزادانه و مسئولانه درمورد تعداد و تفواصل کودکان آنها و برخورداری از دسترسی به اطلاعات متناسب با سن ،آموزش تشکیل خانواده و باروری برسمیت شناخته شده و وسایل ضروری جهت اعمال حقوقمذکور تامین می گردد ;
( ج) افراد دارای معلولیت ، از جمله کودکان ، باروری خود را بر مبنای برابر باسایرین حفظ می نمایند.
۲. دولت های عضو حقوق و مسئولیتهای افراد دارای معلولیت را با در نظر گرفتنقیومت، سرپرستی، مسئولیت، فرزندخواندگی و یا سایر رسوم مشابه که اینگونه مفاهیم درقوانین ملی وجود دارد ; در تمامی موارد عالی ترین منافع کودک حائز اولویت میباشد.دولتهای عضو کمکهای مناسبی را جهت افراد داری معلولیت در اجرای مسئولیتهایمرتبط با تربیت کودکان آنها ارائه می نمایند.
۳. دولت های عضو اطمینان حاصل می نمایند که کودکان دارای معلولیت در ارتباط بازندگی خانوادگی از حقوق برابر برخوردارند . دولتهای عضو با هدف تحقق حقوق مذکور وجلوگیری از اختفاء ، ترک، غفلت و تفکیک کودکان دارای معلولیت ، تعهد می نمایند تااطلاعات ، خدمات و حمایتهای اولیه و جامع به کودکان دارای معلولیت و خانواده آنهاارائه نمایند.
۴. دولت های عضو اطمینان حاصل می نمایند که کودک از والدین خود بر خلاف ارادهوی جدا نگردد مگر زمانی که مقامات صالحه منوط به رسیدگی قضایی تصمیم می گیرند که براساس قوانین و آیین های مربوطه چنین جدایی جهت عالی ترین منافع کودک ضروری می باشد. به هیچ وجه کودک از والدین خود بر مبنای معلولیت کودک و یا یکی و یا هر دوی والدینجدا نمی گردد.
۵. دولت های عضو آنجا که والدین بلافصل قادر نمی باشند ازکودک دارای معلولیت مراقبت نمایند، متعهد می گردند هر گونه تلاشی را جهت ارائهمراقبتهای جایگزین در درون خانواده بزرگتر و در صورت ناکامی ، در درون جامعه درشرایط خانوادگی بعمل آورند.
ماده۲۴
آموزش
- دولت های عضو ، حق آموزش را برای افراد دارای معلولیت برسمیت می شناسند . باهدف تحقق این حق، بدون تبعیض و بر مبنای فرصت برابر ، دولتهای عضو نظام آموزشیفراگیری را در تمامی سطوح و بصورت آموزش مادام العمر تضمین می نمایند، با هدف :
(الف) توسعه کامل تواناییهای انسانی و حس منزلت و خود ارزشی و تحکیم احترام بهحقوق بشر ، آزادیهای بنیادین و تنوع انسانی ;
(ب) توسعه شخصیت ، استعداد و خلاقیت توام با تواناییهای جسمی و ذهنی افراددارای معلولیت در جهت نهایت توانمندیهایشان ;
( پ) توانمند ساختن افراد دارای معلولیت جهت مشارکت موثر آنان در جامعه آزاد .
- در تحقق این حق ، دولتهای عضو تضمین می نمایند که :
(الف) افراد دارای معلولیت از نظام آموزش همگانی بر مبنای معلولیت مستثنی نمیگردند ، و به همین منوال کودکان دارای معلولیت از آموزش اجباری رایگان ابتدایی و یامتوسطه بر مبنای معلولیت مستثنی نمی گردند ;
(ب) افراد دارای معلولیت می توانند به آموزش ابتدایی و متوسطه رایگان، باکیفیت، و فراگیر بر مبنای برابر با سایرین در جوامعی که در آن زندگی می نمایند ،دسترسی داشته باشند ;
(پ) انطباق منطقی در مورد نیاز های فردی ارائه می گردد ;
( ت) افراد دارای معلولیت حمایت لازم در حوزه نظام آموزش همگانی را بمنظورتسهیل در آموزش موثر آنها دریافت می نمایند ;
( ث) تدابیر حمایتی فردی موثر در محیطهایی ارائه می گردد که حداکثر توسعهاجتماعی و اقتصادی متناسب با اهداف حضور کامل را سبب گردد ;
۳. دولت های عضو، افراد دارای معلولیت را قادر می سازند که مهارتهای توسعهاجتماعی و زندگی جهت تسهیل در مشارکت کامل و برابر آنها در امر آموزش را بعنواناعضای جامعه فرا گیرند . بدین منظور دولتهای عضو تدابیر مناسبی را اتخاذ می نمایند، از جمله:
(الف) تسهیل آموزش خط بریل و خطهای جایگزین ، شیوه های تقویتی و جایگزین،روشها و قالبهای ارتباطاتی و مهارتهای ترددی و جهت یابی، و تسهیل حمایت و راهنماییهمسان ;
(ب) تسهیل در یادگیری زبان ایماء و اشاره و ارتقاء هویت زبانی جامعه ناشنوایان ;
( پ) اطمینان حاصل گردد که آموزش افراد و بویژه کودکانی که نابینا، ناشنوانایا نابینا- ناشنوا هستند به مناسبترین زبانها، شیوه ها و روشهای ارتباطاتی برایافراد و در محیطهایی که توسعه اجتماعی و آکادمیک را به بالاترین میزان افزایش میدهد، ارائه می گردد.
۴. بمنظور یاری در تضمین تحقق این حق، دولتهای عضو تدابیر مناسبی را دراستخدام معلمین، از جمله معلمین دارای معلولیت که از شایستگی در زبان ایماء و اشارهو یا خط بریل برخوردارند ، اتخاذ می نمایند و افراد حرفه ای و کارکنانی که در تمامیسطوح آموزشی کار می کنند را آموزش دهند.چنین آموزشهایی بایستی آگاهی از معلولیت واستفاده از شیوه های جایگزین و تقویتی و روشها و قالبهای ارتباطاتی ، تکنیکهایآموزشی و مواد مورد نیاز جهت حمایت از افراد دارای معلولیت را در بر گیرد.
۵. دولت های عضو بایستی از این که افراد دارای معلولیت قادر هستند از آموزشهایدانشگاهی ، آموزشهای فنی و حرفه ای ،آموزش ویژه بزرگسالان و آموزشهای مادام العمربدون تبعیض و بر مبنای برابر با سایرین دسترسی می یابند، اطمینان حاصل نمایند. بدینمنظور ، دولتهای عضو ، ارائه انطباق منطقی برای افراد دارای معلولیت را تضمین مینمایند.
ماده۲۵
بهداشت
دولت های عضو ، برای افراد دارای معلولیت، حق برخورداری از بالاترین معیارهاینائل شدنی از بهداشت را بدون تبعیض بر مبنای معلولیت ، برسمیت می شناسند. دولت هایعضو تمامی تدابیر مناسب را برای اطمینان از دسترسی افراد دارای معلولیت به خدماتبهداشتی که دارای حساسیتهای جنسیتی می باشند، از جمله توانبخشی مرتبط با بهداشت رااتخاذ می نمایند. بویژه این که دولتهای عضو بایستی:
(الف) برای افراد دارای معلولیت همان حد ، کیفیت و معیارهای رایگان و قابلپرداخت در مورد مراقبتها و برنامه های بهداشتی را همانگونه که برای سایرین ارائه میگردد از جمله در زمینه بهداشت جنسی و باروری و برنامه های بهداشت عمومی مبتنی برجمعیت ، فراهم نمایند ;
(ب) خدمات بهداشتی مورد نیاز برای افراد دارای معلولیت بویژه بواسطه معلولیتآنها از جمله شناسایی و مداخله زودهنگام ، و خدمات طراحی گردیده برای به حداقلرساندن و جلوگیری از ناتواناییهای بیشتر از جمله در میان کودکان و افراد سالخوردهدر زمان مقتضی ارائه گردد ;
(پ) اینگونه خدمات بهداشتی ، درصورت امکان در نزدیکترین محل به جوامع آنهاشامل مناطق روستایی ارائه گردد ;
(ت) بهداشت کاران حرفه ای ، ارائه مراقبت در همان کیفیت برای سایرین را برایافراد دارای معلولیت از طریق آموزش و ترویج معیارهای اخلاقی برای مراقبتهای بهداشتیفردی و عمومی از جمله بر مبنای رضایت آگاهانه وآزادانه نظیر ارتقاء آگاهی حقوق بشری، منزلت، استقلال و احتیاجات افراد دارای معلولیت را ضروری بدانند ;
(ث) تبعیض علیه افراد دارای معلولیت را در مفاد بیمه درمانی و بیمه عمر کهاینگونه بیمه ها در قانون ملی مجاز شناخته شده ممنوع نمایند به جهت آنکه به روشیعادلانه و منطقی ارائه گردد ;
(ج) از انکار تبعیض آمیز مراقبتهای بهداشتی یا خدمات بهداشتی یا غذا و مایعاتبر مبنای معلولیت جلوگیری نمایند ;
ماده ۲۶
توانبخشی و بازپروری
۱. دولت های عضو جهت توانمند ساختن افراد دارای معلولیت ، تدابیر مناسب وموثری را از جمله از طریق حمایت از همتایان خود بمنظور کسب و حفظ حداکثر استقلال ،تمامی توانایی فنی و حرفه ایی ، جسمی ، ذهنی و اجتماعی و شمولیت و مشارکت کامل درتمامی جنبه های زندگی اتخاذ می نمایند. بدین منظور ، دولتهای عضو برنامه ها و خدماتجامع توانبخشی و توانایی را بویژه در حوزه بهداشت ، استخدام ، آموزش و خدماتاجتماعی سامان داده، تحکیم نموده یا تدوام می بخشند، بگونه ای که اینگونه برنامه هاو خدمات :
(الف) تا سرحد امکان از مراحل اولیه و برمبنای ارزیابی چند گونه نیازها وتواناییهای فردی آغاز نمایند ;
(ب) مشارکت و حضور در اجتماع را حمایت نموده و تمامی جنبه های جامعه داوطلبانهبوده و در دسترس افراد دارای معلولیت قرار گیرد و تا سرحد امکان به اجتماعات آناناز جمله مناطق روستایی نزدیک باشند.
۲. دولت های عضو ، توسعه، تکوین و استمرار آموزش افراد حرفه ای و کارکنانی کهبا خدمات توانایی و توانبخشی کار می کنند را ارتقاء بخشند.
۳. دولت های عضو، دسترسی، دانش و استفاده از وسایل و فناوریهای امدادی طراحیگردیده برای افراد دارای معلولیت را همانگونه که به توانبخشی و بازپروری مرتبط میگردند، ارتقاء بخشند .
ماده ۲۷
کار و استخدام
۱. دولت های عضو ، حق افراد دارای معلولیت را جهت کار کردن بر مبنای برابر باسایرین برسمیت می شناسند ; و این شامل حق برخورداری از فرصت امرار معاش از طریقانتخاب آزادانه یا مقبول کارکردن در بازار کار و محیط کاری می گردد که برای افراددارای معلولیت باز، فراگیر و قابل دسترس باشد. دولتهای عضو ، تحقق حق کار را ازطریق اقدامات مناسب از جمله از طریق قانونگزاری شامل آن دسته از افرادی که طی دوراناشتغال دچار معلولیت می گردند را صیانت و ارتقاء می بخشند ، از جمله:
(الف) تبعیض بر مبنای معلولیت را با توجه به تمامی موارد مرتبط با تمامی اشکالاستخدام، از جمله شرایط جذب ، استخدام و اشتغال ، تداوم اشتغال، پیشبرد حرفه ای وشرایط کاری بهداشتی و ایمنی را ممنوع سازند ;
(ب) حقوق افراد دارای معلولیت را بر مبنای برابر با سایرین و شرایط کاری مناسبو عادلانه شامل فرصتهای برابر و دستمزد برابر برای کارهای دارای ارزش، شرایط کاریبهداشتی و ایمنی برابر از جمله محافظت از آزار و اذیت و فریادرسی از آلام را موردحمایت قرار دهند ;
(پ) اطمینان حاصل گردد که افراد دارای معلولیت قادر می باشند حقوق اتحادیهتجاری و کارگری خود را بر مبنای برابر با سایرین اعمال نمایند ;
(ت) افراد دارای معلولیت را قادر سازند تا دسترسی موثری به برنامه های عمومیآشنایی فنی و حرفه ای ، خدمات کاریابی و آموزشهای حرفه ای و مستمر داشته باشند ;
(ث) فرصتهای شغلی و پیشرفتهای حرفه ای افراد دارای معلولیت را در بازار کار وهمچنین یاری در یافتن، کسب، حفظ و بازگشت به اشتغال ارتقاء دهند ;
(ج) فرصتهای مربوط به خود اشتغالی ، کارآفــرینی ، توسعه تعاونیها و انتزاعخود پیشه گی را ارتقاء دهند ;
(چ) افراد دارای معلولیت را در بخش دولتی استخدام نمایند ;
(ح) استخدام افراد دارای معلولیت در بخش خصوصی را از طریق تدابیر و سیاستهایمناسب که می تواند در برگیرنده برنامه های اقدامی ترجیحی ، تشویقی و سایر تدابیرگردد را ارتقاء دهند ;
(خ) اطمینان حاصل گردد در مورد افراد دارای معلولیت ، انطباق منطقی در محیطکاری ارائه می گردد ;
(د) کسب تجربه در بازار کار آزاد توسط افراد دارای معلولیت را ارتقاء دهند ;
(ذ) توانبخشی حرفه ای و تخصصی ، ابقاء شغلی و برنامه های بازگشت به کار رابرای افراد دارای معلولیت ، ارتقاء بخشند ;
۲. دولت های عضو اطمینان حاصل می نمایند ، افراد دارای معلولیت به بردگی وبندگی گمارده نمی گردند و بر مبنای برابر با سایرین از کار با اجبار و اکراه موردحمایت واقع می گردند.
ماده۲۸
معیارهای کافی برای زندگی و حمایتهای اجتماعی
۱. دولت های عضو، حق افراد دارای معلولیت در مورد معیارهای کافی برای زندگیآنها و خانوادهایشان شامل، غدا، پوشاک و مسکن مکفی ، و تداوم بهبود شرایط زندگی رابرسمیت می شناسند و اقدامات مناسبی را جهت پاسداری و ارتقاء تحقق این حق ، بدونتبعیض بر مبنای معلولیت، اتخاذ می نمایند.
۲. دولت های عضو ، حق افراد دارای معلولیت را در مورد حمایتهای اجتماعی و بهرهمندی از این حق بدون تبعیض بر مبنای معلولیت برسمیت می شناسند، و اقدامات مناسبی رابرای پاسداری و ارتقاء تحقق این حق اتخاذ می نمایند، از جمله تدابیر:
( الف) اطمینان حاصل نمایند ، افراد دارای معلولیت از دسترسی برابر به خدماتآبهای بهداشتی برخوردارند ، و دسترسی به خدمات و وسایل مناسب و قابل پرداخت و سایرکمکهای مربوط به نیازهای مرتبط با معلولیت را تضمین نمایند ;
(ب) دسترسی افراد دارای معلولیت بویژه زنان و دختران دارای معلولیت و افرادسالخورده دارای معلولیت را به برنامه های اجتماعی حمایتی و برنامه های فقر زداییتضمین نمایند ;
( پ) دسترسی افراد دارای معلولیت و خانوادهای آنها که در شرایط تنگدستی بسر میبرند را به کمکهای دولتی مربوط به هرینه های مرتبط با معلولیت، از جمله مهلت هایمراقبتی، کمکهای مالی، مشاوره و آموزشهای کافی را تضمین نمایند ;
(ت) دسترسی افراد دارای معلولیت را به برنامه های عمومی اسکان تضمین نمایند ;
(ث) دسترسی برابر افراد دارای معلولیت را به برنامه ها و مزایای بازنشستگیتضمین نمایند ;
ماده۲۹
مشارکت در زندگی سیاسی و عمومی
دولت های عضو برای افراد دارای معلولیت، حقوق سیـاسـی و فرصتهایی را جهت بهرهمندی از آنها بر مبنای برابر با سایرین ، تضمین می نمایند و متعهد میگردند که :
(الف) تضمین نمایند، افراد دارای معلولیت می توانند بطور موثر و کامل در زندگیسیاسی و عمومی بر مبنای برابر با سایرین ، مستقیما یا از طریق نمایندگانی کهآزادانه برگزیده اند از جمله حق و فرصت افراد دارای معلولیت جهت رای دادن و برگزیدهشدن ، مشارکت نمایند ، از جمله توسط:
(i) تضمین نمایند که روند ، تسهیلات و منابع رای گیری مناسب، قابل دسترس وبسهولت قابل فهم و بهره گیری می باشند ;
(ii) از حق افراد دارای معلولیت جهت رای دادن بطور مخفی و بدون هراس درانتخابات و رفراندومهای عمومی ، نامزد انتخابات شدن ، بطور موثر اداره ی را هدایتنمودن ، تمامی وظایف عمومی در تمامی سطوح دولتی را ایفاء نمودن و تسهیل در استفادهاز فناوریهای جدید و کمکی در صورت مقتضی را مورد حمایت قرار دهند ;
(iii) بیان آزادانه اراده افراد دارای معلولیت بعنوان رای دهندگان را تضمیننمایند و در این جهت و در جاییکه ضروری باشد با درخواست آنان اجازه یاری در رایگیری به فرد مورد انتخاب آنها اعطاء گردد ;
(ب) بطور فعال محیطی را که افراد دارای معلولیت ، می توانند بطور موثر و کامل، بدون تبعیض و بر مبنای برابر با سایرین ، در چارچوب امور عمومی مشارکت نمایند راارتقاء بخشند و مشارکت آنان را در امور عمومی ترغیب نمایند، از جمله:
( i ) مشارکت در مجمع ها و سازمانهای غیر دولتی مرتبط با حیات سیاسی و عمومیکشور ، و در فعالیتها و اداره احزاب سیاسی ;
( ii ) شکل دهی و عضویت سازمانهای ویژه افراد دارای معلولیت جهت معرفی افراددارای معلولیت در سطوح محلی، منطقه ای ، ملی و بین المللی .
ماده۳۰
مشارکت در حیات فرهنگی، تفریح، فراغت و ورزش
۱. دولت های عضو، حق افراد دارای معلولیت در جهت مشارکت در زندگی فرهنگی برمبنای برابر با سایرین را برسمیت می شناسند ، و تمامی تدابیر مناسب را اتخاذ مینمایند جهت اطمینان از این که افراد دارای معلولیت :
(الف) از دسترسی به مواد فرهنگی بصورت قابل دسترس برخوردار گردند ;
(ب) از دسترسی به برنامه های تلویزیونی ، فیلم ، تئاتر و سایر فعالیتهایفرهنگی بصورت قابل دسترس برخوردار گردند ;
(پ) از دسترسی به اماکن ویژه اجرای برنامه ها یا خدمات فرهنگی نظیر تئاتر،موزه، سینما، کتابخانه و خدمات گردشگری برخوردار گردند و تا سرحد امکان از دسترسیبه یادمانها و اماکنی که از نظر ملی و فرهنگی حائز اهمیت می باشند ، برخوردارگردند.
- دولت های عضو، تدابیر مناسبی را برای توانمند ساختن افراد دارای معلولیت جهتبرخورداری از فرصت توسعه و بهره گیری از تواناییهای خلاقانه، فکری و هنری آنها نهتنها بواسطه انتفاع شخصی آنها بلکه جهت اغنای جامعه ، اتخاذ می نمایند .
- دولتهای عضو ، تدابیر مناسبی را منطبق بر قوانین بین المللی اتخاذ می نماینددر جهت اطمینان از این که حقوق مالکیت معنوی ، مانعی تبعیض آمیز و یا غیر منطقی رادر دستیابی افراد دارای معلولیت به مواد فرهنگی ایجاد نمی نمایند.
- افراد دارای معلولیت ، بر مبنای برابر با سایرین از حق شناسایی و حمایت ازهویت زبانی و فرهنگی مختص به خودشان ، شامل زبان ایماء و اشاره و فرهنگ ناشنوایانبرخوردار می باشند.
- دولت های عضو ، با نیت توانمند ساختن افراد دارای معلولیت در جهت مشارکت برمبنای برابر با سایرین در فعالیتهای تفریحی، فراغتی و ورزشی ، تدابیر مناسبی رااتخاذ می نمایند :
(الف) مشارکت افراد دارای معلولیت را تا سرحد امکان در تمامی سطوح فعالیتهایعمده سازی ورزشی ترغیب و ارتقاء دهند ;
(ب) اطمینان حاصل نمایند که افراد دارای معلولیت ، از فرصت سامان دهی، توسعه ومشارکت در ورزشها و فعالیتهای تفریحی ویژه معلولیت برخوردارند ، و بدین منظور ، برمبنای برابر با سایرین ، تدارک چارچوب ، آموزش و منابع مناسب را ترغیب می نمایند ;
(پ) اطمینان حاصل نمایند، افراد دارای معلولیت از دسترسی به اماکن ورزشی،تفریحی و گردشگری برخوردار می باشند ;
(ت) از دسترسی کودکان دارای معلولیت برابر با سایر کودکان در مشارکت در بازی،تفریح و فعالیتهای ورزسی و فراغتی که شامل فعالیتهای درون نظام مدارس نیز می شود،اطمینان حاصل گردد ;
(ث) اطمینان حاصل گردد ، افراد دارای معلولیت از دسترسی به خدمات آنهایی کهدر سازمان دهی فعالیتهای ورزشی ، فراغتی ، گردشگری و تفریحی درگیر هستند ، برخوردارمی باشند ;
ماده۳۱
جمع آوری آمار و داده ها
- دولت های عضو متعهد می گردند تا اطلاعات مناسب شامل داده های پژوهشی و آماریرا در جهت قادر ساختن آنها برای تنظیم و اجرای سیاستها برای اثر بخشی به کنوانسیونحاضر ، جمع آوری نمایند .روند جمع آوری و حفظ این اطلاعات بایستی:
(الف) پادمانهای پذیرفته شده حقوقی شامل قوانین مربوط به حفظ اطلاعات را درجهت اطمینان از محرمانه بودن آنها و احترام به حریم شخصی افراد دارای معلولیت رابپذیرند ;
( ب) در جهت حمایت از حقوق بشر و آزادیهای بنیادین و اصول اخلاقی ، در جمعآوری و استفاده از آمار ، هنجارهای پذیرفته شده بین المللی را بپذیرند.
- اطلاعات جمع آوری شده بر مبنای این اصل ، در صورت مقتضی بایستی به تفکیکارائه گردد و در جهت کمک به ارزیابی اجرای تعهدات دولتهای عضو تحت کنوانسیون حاضراستفاده گردد و موانعی که افراد دارای معلولیت در اعمال حقوقشان با آنها مواجه میگردند را شناسایی و بررسی نمایند.
۲. دولت های عضو ، مسئولیت نشر اینگونه اطلاعات را بعهده گرفته و از دسترسیافراد دارای معلولیت و دیگران به آنها، اطمینان حاصل نمایند .
ماده۳۲
همکاریهای بین المللی
۱. دولت های عضو ، اهمیت همکاریهای بین المللی و ارتقاء آن در حمایت ازتلاشهای ملی برای تحقق اهداف و مقاصد کنوانسیون حاضر را برسمیت می شناسند ، وتدابیر مناسب و موثری را در مشارکت با جامعه مدنی، سازمانهای مرتبط منطقه ای و بینالمللی بویژه سازمانهای مربوط به افراد دارای معلولیت ، اتخاذ می نمایند. تدابیرمذکور می تواند، از جمله در برگیرنده :
(الف) اطمینان از این که همکاریهای بین المللی ازجمله برنامه های توسعه بینالمللی در برگیرنده و قابل دسترس افراد دارای معلولیت، می باشد ;
(ب) ظرفیت سازی را از جمله از طریق تبادل و تقسیم اطلاعات، تجربیات ، برنامههای آموزشی و رویه های مناسب ، تسهیل و تقویت نماید ;
( پ) همکاری پژوهشی و دسترسی به دانش فنی و علمی را تسهیل نماید ;
( ت) در صورت مقتضی ، از طریق انتقال فناوریها ، کمکهای اقتصادی و فنی شاملتسهیل دسترسی به فناوریهای مددی و قابل دسترس را تامین نمایند.
- مفاد این اصل ، فاقد هرگونه پیشداوری نسبت به تعهدات هر یک از دولتها درایفای تعهدات خود تحت کنوانسیون حاضر می باشد.
ماده ۳۳
نظارت و اجرای ملی
۱. دولت های عضو، بر مبنای نظام سازمانی خود ، یک یا چند مرجع ملی درون دولتیبرای موضوعات مرتبط با اجرای کنوانسیون حاضر تعیین می نمایند، و توجه کافی در ایجادو یا تعیین سازوکارهای هماهنگی در درون دولت را بمنظور تسهیل در اقدامات مرتبط دربخشهای گوناگون و سطوح مختلف اعمال می نمایند.
۲. دولت های عضو، بر مبنای نظام اداری و حقوقی خودشان ، در درون دولت عضو، درصورت مقتضی ، چارچوبی از جمله یک و یا چند ساز و کار مستقل را بمنظور ارتقاء ،حمایت و نظارت بر اجرای کنوانسیون حاضر ایجاد، تعیین، تحکیم یا حفظ می نمایند . آنگاه که چنین ساز و کاری تعیین و یا ایجاد گردد ، دولتهای عضو ، اصول مرتبط بانهادهای ملی در مورد حمایت و ارتقاء حقوق بشر را مد نظر قرار می دهند.
۳. جامعه مدنی و بالاخص افراد دارای معلولیت و سازمانهایی که نماینده آنها میباشند در روند نظارتی ، بطور کامل بایستی مشارکت و مداخله نمایند.
ماده۳۴
کمیته حقوق افراد دارای معلولیت
۱. کمیته ای در مورد حقوق افراد دارای معلولیت ( که از این بعد ‘ کمیته ’ اطلاق می گردد) ایجاد خواهد گردید که وظایفی که منبعد ارائه می گردد را متکفل گردد.
۲. کمیته در زمان اجرایی شدن کنوانسیون حاضر ، مرکب از دوازده کارشناس خواهدبود . پس از تصویب یا الحاق شصت دولت دیگر به این کنوانسیون ، عضویت در کمیته تا ششعضو افزایش می یابد و حداکثر به هجده عضو بالغ می گردد.
۳. اعضای کمیته در ظرفیت شخصی به انجام وظیفه خواهند پرداخت و از جایگاه والایاخلاقی ، حسن تجربه و توانمندی در زمینه کاری کنوانسیون حاضر بایستی برخوردارباشند. از دولتهای عضو به هنگام معرفی نامزدهای خود ، دعوت خواهد گردید تا توجهکافی به مفاد مندرج در اصل ۴.۳ کنوانسیون حاضر مبذول نمایند.
۴. دولت های عضو ، با در نظر گرفتن پراکندگی جغرافیایی یکسان ، در برگیرندگیاشکال گوناگون تمدنها ، شالوده نظامات حقوقی آنان ، حضور جنسیتی متوازن و مشارکتکارشناسان دارای معلولیت، اعضای کمیته را برمی گزینند.
۵. اعضای کمیته با رای مخفی ، طی جلسات گردهمایی دولت های عضو ، از میان فهرستنامزدهای دولت های عضو که از میان اتباع خود برگزیده اند ، انتخاب می گردند . درجلسات مذکور، که با حضور دو سوم دولتهای عضو رسمیت خواهند یافت ، افرادی که بیشترینتعداد آراء و اکثریت مطلق آرای نمایندگان حاضر و رای دهنده دولت های عضو را به دستآورند ، به عضویت کمیته انتخاب خواهند شد.
۶. اولین انتخابات کمیته حداکثر ظرف شش ماه پس از قابل اجراء شدن کنوانسیونحاضر برگزار خواهد شد. حداقل چهار ماه پیش از برگزاری هر یک از انتخابات ، دبیر کلسازمان ملل متحد طی نامه ای خطاب به دولت های عضو ، از آنان دعوت خواهد کرد ، ظرفدو ماه نامزدهای خود را معرفی نمایند. دبیر کل متعاقبا فهرستی از اسامی همه نامزدها، به ترتیب حروف القبا، و با ذکر نام دولتی که آنها نامزد نموده است ، تهیه و بهدولت های عضو کنوانسیون حاضر تسلیم خواهد کرد.
۷. اعضای کمیته برای یک دوره چهار ساله انتخاب خواهند شد .تنها برای یک باردیگر واجد انتخاب می باشند .هر چند که دوره عضویت شش نفر از اعضای منتخب در اولینانتخابات ، در پایان دو سال خاتمه خواهد یافت ; بلافاصله پس از اولین انتخابات ،اسامی این شش نفر از طریق قرعه کشی توسط رئیس جلسه مورد اشاره در بند ۵ این اصلتعیین خواهد شد.
۸. انتخاب شش نفر دیگر جهت عضویت در کمیته ، طی برپایی انتخابات منظم و منطبقبر مفاد مرتبط این اصل صورت می گیرد.
۹. در صورتی که یکی از اعضای کمیته فوت کند یا استعفاء دهد، یا به هر دلیلیاعلام نماید که دیگر قادر به انجام وظیفه نمی باشد، دولت عضوی که این عضو را نامزدکرده است ، کارشناس دیگری که دارای شایستگی و واجد شرایط مندرج در مفاد مرتبط بااین اصل باشد را منصوب خواهد کرد که تا باقیمانده دوره به انجام وظیفه بپردازد.
۱۰. کمیته ، آئین نامه داخلی مختص به خود را تنظیم خواهد کرد .
۱۱. دبیر کل سازمان ملل متحد ، کارکنان و تجهیزات لازم را برای عملکرد موثرکمیته، تحت کنوانسیون حاضر فراهم خواهد نمود و جلسه مقدماتی خود را برپا خواهد کرد.
۱۲. با تایید مجمع عمومی ، اعضای کمیته ای که بموجب کنوانیسیون حاضر تشکیل میشود از محل منابع سازمان ملل متحد ، بر اساس شرایط و مقتضیاتی که مجمع عمومی تعیینمی نماید و با در نظر گرفتن اهمیت مسئولیتهای کمیته ، مقرری دریافت می نمایند.
۱۳. اعضای کمیته از تسهیلات، مزایا و مصونیتهای ویژه کارشناسان در ماموریتسازمان ملل متحد ، مندرج در بخشهای ذیربط کنوانسیون مزایا و مصونیتهای سازمان مللمتحد، بایستی برخوردار گردند.
ماده۳۵
گزارش دولتهای عضو
۱. دولت های عضو ، از طریق دبیر کل سازمان ملل متحد ، گزارش جامعی از تدابیراتخاذ گردیده در مورد بمورد اجراء گذاشتن تعهداتشان تحت کنوانسیون حاضر و همچنینپیشرفتهای حاصله در این زمینه برای دولت عضو ، ظرف دو سال پس از اجرایی شدنکنوانسیون حاضر به کمیته تسلیم نماید.
۲. پس از آن ، دولت های عضو ، گزارشهای آتی را حداقل هر ۴ سال یکبار و از اینزمان به بعد ، هر گاه که کمیته درخواست کند ، تسلیم می نمایند.
۳. کمیته ، هر گونه راهنمایی که در مورد محتوی گزارش لازم باشد را اعمال مینماید.
۴. دولت عضوی که گزارش اولیه جامع را به کمیته تسلیم کرده است ، نیاز نیست ،در گزارشات بعدی خود، اطلاعاتی که قبلا ارائه نموده است را تکرار نماید. به هنگامتهیه گزارش برای کمیته ، از دولتهای عضو درخواست می گردد که این عمل را در روندیشفاف و باز انجام داده و توجه کافی به مفاد مندرج در اصل ۴.۳ این کنوانسیون مبذولنمایند.
۵. می توان درگزارشات عوامل و مشکلاتی که تحت کنوانسیون حاضر ، بر میزان اجرایتعهدات تاثیر می گذارند را مشخص ساخت.
ماده۳۶
بررسی گزارشها
۱. هر یک از گزارشها توسط کمیته مورد بررسی قرار می گیرد ، و بنا بر اقتضاء ،پیشنهادات و توصیه های کلی را در مورد گزارش ارائه و به دولت ذیربط ابلاغ می نماید. دولت عضو می تواند طی اطلاعاتی که خود برمی گزیند ، به کمیته پاسخ دهد.کمیته میتواند اطلاعات بیشتری را از دولت ذیربط در مورد اجرای کنوانسیون حاضر درخواستنماید.
۲. در صورتیکه دولت عضو تاخیر عمده ای در ارائه گزارش خود نماید، کمیته میتواند به دولت ذیربط ضرورت بررسی نحوه اجرای کنوانیسون حاضر در آن دولت برمبنایاطلاعات موجود و موثق در اختیار کمیته را ابلاغ نماید. ، اگر گزارش مربوطه ظرف مدتسه ماه پس از ابلاغ ، تسلیم کمیته نگردد، کمیته از دولت ذیربط دعوت خواهد نمود کهدر چنین اقدامی مشارکت ورزد.در صورتیکه دولت عضو با ارائه گزارش مربوطه به پاسخگوییبپردازد ، مفاد بند ۱ این اصل نافذ خواهد بود.
۳. دبیر کل سازمان ملل متحد ، گزارشها را در اختیار تمامی دولت های عضوقرارخواهد داد .
۴. دولت های عضو ، گزارشهای خود را بطور گسترده ، در کشورشان در اختیار عمومقرار داده و دسترسی به پیشنهادات و توصیه های کلی مربوط به این گزارشات را تسهیل مینمایند .
۵. کمیته می تواند در صورت مقتضی ، گزارشهای دولتهای عضو که حاوی درخواست برایمشاوره یا مساعدت فنی یا نمایانگر نیاز باشد را همراه با ملاحظات و توصیه هایی کهممکن است کمیته در این زمینه داشته باشد، برای سازمانهای تخصصی، صندوقها و برنامههای سازمان ملل و سایر نهادهای واجد صلاحیت ارسال نماید.
ماده۳۷
همکاری بین دولت عضو و کمیته
۱. هر یک از دولت های عضو با کمیته همکاری می نماید و کمیته اعضای خود را درایفای ماموریتشان یاری می نماید.
۲. کمیته در ارتباط با دولتهای عضو ، توجه کافی به راهها و روشهای گسترش ظرفیتملی در اجرای کنوانسیون حاضر از جمله از طریق همکاریهای بین المللی را مبذول مینماید.
ماده۳۸
ارتباط کمیته با سایر نهادها
بمنظور پیشبرد اجرای موثر کنوانسیون حاضر و ترغیب همکاریهای بین المللی درزمینه های مورد پوشش کنوانسیون حاضر :
(الف) سازمانهای تخصصی و سایر نهادهای سازمان ملل متحد از حق حضور در بررسیاجرای مفاد کنوانسیون حاضر تا آنجاییکه در حوزه اختیارات آنان قرار می گیرد ،برخوردار می گردند. کمیته می تواند از سازمانهای تخصصی و سایر نهادهای واجد صلاحیتجهت ارائه توصیه های کارشناسانه در اجرای کنوانیسیون در زمینه هایی که در حوزهاختیارات آنان قرار می گیرد ، دعوت نماید.کمیته می تواند از سازمانهای تخصصی و سایرنهادهای سازمان ملل متخد برای ارائه گزارش در مورد اجرای کنوانسیون در زمینه هاییکه در حوزه اختیارات آنان قرار می گیرد ، دعوت نماید.
(ب) کمیته در صورت مقتضی در اعمال اختیاراتش با سایر نهادهای ذیربط که بموجبمعاهدات حقوق بشری تاسیس گردیده اند، با هدف تضمین پیوستگی در هدایت گزارش دهی ،پیشنهادات و توصیه های کلی مربوطه و پرهیز از دوباره کاری و هم پوشی در اجرایعملکرد آنان، به مشاوره می پردازد.
ماده۳۹
گزارش کمیته
کمیته هر دو سال یکبار به مجمع عمومی و شورای اقتصادی و اجتماعی در موردفعالیت هایش گزارش می دهد ، و می تواند بر مبنای بررسی گزارشها و اطلاعات واصله ازدولت عضو ، پیشنهادات و توصیه های کلی ارائه نماید. در گزارش کمیته ، چنینپیشنهادات و توصیه های کلی توام با نظرات دولتهای عضو در صورت امکان ، درج خواهدگردید.
ماده۴۰
کنفرانس دولتهای عضو
۱. دولت های عضو ، بمنظور بررسی موضوعات مرتبط با اجرای کنوانسیون حاضر، بطورمنظم در کنفرانس دولتهای عضو گردهم می آیند.
۲. حداکثر شش ماه پس از بمورد اجراء در آمدن کنوانسیون حاضر ، کنفرانس دولتهایعضو توسط دبیر کل سازمان ملل متحد برپا خواهد شد. نشستهای آتی توسط دبیر کل سازمانملل متحد بصورت هر دو سال یکبار و یا بنا به تصمیم متخده در کنفرانس دولتهای عضو ،بر پا خواهد شد.
ماده۴۱
امین
دبیر کل سازمان ملل متحد ، امین کنوانسیون حاضر محسوب می گردد.
ماده۴۲
امضاء
کنوانسیون حاضر جهت امضاء تمامی دولت ها و سازمانهای ائتلاف منطقه ای در مقرسازمان ملل متحد در نیویورک از تاریخ ۳۰ مارس ۲۰۰۷ مفتوح می باشد.
ماده۴۳
قید رضایت
کنوانسیون حاضر منوط به تصویب دولت های امضاء کننده و تایید رسمی سازمانهایائتلاف منطقه ای امضاء کننده می باشد . کنوانسیون برای الحاق هر یک از دولت ها یاسازمانهای ائتلاف منطقه ای که امضاء ننموده اند ، مفتوح می باشد.
ماده۴۴
سازمانهای ائتلاف منطقه ای
۱. “ سازمان ائتلاف منطقه ای “ عبارت است از سازمانی که توسط دولت های مقتدردر یک منطقه ای تاسیس گردیده اند و دولت های عضو این سازمانها ، صلاحیت خود را درارتباط با موضوعات مترتب این کنوانسیون به آنان احاله نموده اند. چنین سازمانهاییرسما مراتب تایید یا الحاق به کنوانسیون و محدوده صلاحیت خود در ارتباط با موضوعاتمترتب این کنوانسیون را اعلام می نمایند. متعاقبا ،آنها امین را از هر گونه تغییراتبالقوه در محدوده صلاحیت خود مطلع خواهند ساخت.
۲. در کنوانسیون حاضر، اطلاق “ دولت های عضو “ به چنین سازمانهایی در محدودهصلاحیت آنان نافذ است.
۳. در مورد اهداف اصل ۴۵ بند ۱ و اصل ۴۷ بندهای ۲ و ۳ هر گونه سندی نزدسازمانهای ائتلاف منطقه ای در نظر گرفته نخواهد شد.
- سازمانهای ائتلاف منطقه ای می توانند در زمینه موضوعات در حیطه صلاحیت آنانحق خود مبنی بر شرکت در رای دادن در کنفرانس دولت های عضو را اعمال نمایند ، کهتعداد آراء آنان برابر تعداد دولت های عضو آنان می باشد که عضو کنوانسیون حاضرباشند . در صورتیکه هر یک از دولت های عضو سازمانهای مذکور ، حق خود در رای دادن رااعمال نمایند ، در آن صورت ، چنین سازمانی نمی تواند در رای دادن شرکت نماید وبالعکس .
ماده۴۵
قابلیت اجراء
۱. کنوانسیون حاضر ، سی روز پس از سپرده شدن بیستمین سند تصویب یا الحاق قابلاجراء خواهد بود.
۲. تاریخ قابل اجراء شدن کنوانسیون حاضر جهت هر یک از دولت ها و سازمانهایائتلافی منطقه ای ،که پس از سپرده شدن بیستمین سند تایید یا الحاق ، کنوانسیون راتصویب می نمایند ، سی روز پس از تاریخ سپردن سند تصویب یا الحاق توسط آنان خواهدبود.
ماده۴۶
تحفظ
۱. تحفظی که با هدف و مقصود کنوانسیون حاضر ، مغایرت داشته باشد ، مجاز نیست.
۲. تحفظ در هر زمان ، قابل باز پس گیری است.
ماده۴۷
اصلاحیه
۱. هر یک از دولت های عضو می تواند اصلاحیه ای را در مورد کنوانسیون حاضر راپیشنهاد نموده و آن را به دبیر کل سازمان ملل متحد تسلیم نماید. دبیر کل ، اصلاحیهپیشنهادی را برای دولت های عضو ارسال خواهد نمود و از آنها درخواست خواهد کرد ، نظرخود را در باره برپایی کنفرانس دولت های عضو بمنظور بررسی و تصمیم در موردپیشنهادات ، اعلام نمایند. چنانچه ظرف چهار ماه از تاریخ ارسال مذکور ، حداقل یکسوم دولتهای عضو موافق چنین کنفرانسی باشند ، دبیر کل کنفرانس را با پشتیبانیسازمان ملل متحد برگزار خواهد کرد. هر اصلاحیه ای که به تصویب اکثریت دو سومدولتهای عضو حاضر و رای دهنده برسد ، توسط دبیر کل به مجمع عمومی سازمان ملل متحدبرای تصویب و متعاقبا جهت تمامی دولتهای عضو برای قبول ، تسلیم خواهد شد.
۲. اصلاحیه ای که مطابق بند ۱ این اصل مورد پذیرش و تصویب قرار گرفته باشد ،سی روز پس از این که اسناد پذیرفته شده به دو سوم تعداد دولت های عضو از تاریخپذیرش اصلاحیه بالغ گردد ، قابل اجراء می شود . از این زمان به بعد ، سی روز پس ازسپردن سند پذیرش از سوی دولت عضو، اصلاحیه برای آن دولت قابل اجراء می باشد. هراصلاحیه ای تنها برای آن دسته از دولت های عضو که آن را پذیرفته اند الزام آور است.
۳. در صورتیکه اصلاحیه ای طی اجماع در کنفرانس دولت های عضو مطابق بند ۱ ایناصل که انحصارا مرتبط با اصول ۳۴، ۳۸ ۳۹ و ۴۰ می باشد ، مورد پذیرش و تصویب قرارگیرد، برای تمامی دولت های عضو ، سی روز پس از اینکه اسناد سپرده شده در مورد پذیرشبه دو سوم تعداد دولت های عضو از تاریخ پذیرش اصلاحیه بالغ گردد، قابل اجراء میباشد.
ماده۴۸
خروج از کنوانسیون
هر یک از دولت های عضو می تواند با ارسال اعلامیه کتبی جهت دبیر کل سازمان مللمتحد از عضویت کنوانسیون حاضر خارج گردد. خروج از عضویت کنوانسیون یک سال پس ازتاریخ دریافت اعلامیه توسط دبیر کل صورت می پذیرد.
ماده۴۹
قالبهای قابل دسترس
متن کنوانسیون حاضر بایستی در قالبهای قابل دسترس ارائه گردد.
ماده۵۰
متون اصلی
متون عربی ، چینی ، انگلیسی ، فرانسوی ، روسی و اسپانیایی کنوانسیون حاضر ازاعتبار یکسان برخوردارند .
با حضور امضاء کنندگان تام الاختیار زیر که از طرف دولتهای متبوع خود برای اینامر کاملا مجاز می باشند، کنوانسیون حاضر به امضاء رسید.
[۱]World Programme of Action
[۲]International Bill of Human Rights |