سی و چهارمین عصرانه فرهنگی هامون با موضوع «رابطه ادبیات و سیاست» با ارایه محمدرضا محمدزادگان – شاعر و تحصیل کرده ی رشته علوم سیاسی- سه شنبه ۲۹ بهمن ماه در محل دفتر اتحاد جنوب برگزار شد. وی صحبت های خود را با شعری از زنده یاد محمد بیابانی آغاز کرد:«ذات سحر که گفته سپید است/ هرگز به دست داده که گورستان/ از چشم های تشنه ننوشد آب؟/ این عطر آشنا؛ حتا مخاط گرگ بیابان را آزار می دهد/ باید کسی گذشته باشد از این جا/ دستم به حرف های گنگ خیابان نمی رسد/ چشمم به گریه های آن پس دیوار/ باید از آن طرف که می گذرد او/ من هم گذشته باشم/ می بینم این وطن که باز نمی گردد!» (از مجموعه شعر “دستی پر از بریده ی مهتاب” اثر محمد بیابانی)
وی در ادامه گفت: «من ابتدا از سیاست حرف خواهم زد، سپس وارد موضوع ادبیات می شوم، تا ببینیم آیا می شود، رابطه ای بین ادبیات و سیاست برقرار کرد یا نه؟!» محمدزادگان سپس سیاست را از نظرگاه های مختلفی تعریف کرد و گفت: « ریشه ی واژه ی سیاست (Politique) را می توان در یونان یافت. واژه Polis به معنای شهر. ازنظر یونانیان هرچه به سیاست مرتبط بود از واژه ی پولیس گرفته می شد. علاوه برآن واژه پولیس در زبان یونانی دربرگیرنده ی “شهر” نبود، بلکه در معنای “دژ” ، “دولت” و “جامعه” نیز به کار می رفت. البته حمید عنایت در پیشگفتار کتاب “سیاست” اثر ارسطو می گوید؛ مفهوم شهر با Polis یونانی تفاوت آشکار دارد. شهر به معنای جایگاه زیست مردمان را در یونان Asty می نامیدند و پولیس در آغاز قلعه ای بود که در پای Asty می ساختند. اما به تدریج معنای آن تغییر کرد و به معنای جامعه منظم سیاسی به کار رفت. درواقع سیاست، در معنای یونانی؛ علم حکومت بر شهر بود.» محمدزادگان به نقل از ژاک لانگ گفت: «هر جا که شکلی از زندگی جمعی سازمان داده می شود، سیاست هم هست. نیرویی که گاه مخرب و منفی و گاه سازنده و مثبت است» این شاعر و نویسنده در ادامه افزود: «پیش از به وجود آمدن علم سیاست به عنوان یک رشته آموزشی، سیاست در انحصار شهریاران، سیاست مداران و فیلسوفان بود، اما با پیدایش دموکراسی و به ویژه ناسیونالیسم، انحصار علم سیاست نیز پایان یافت و سیاست، امری همگانی شد و در اینجا بوده که به افکار عمومی می رسیم و چیزی با عنوان افکارعمومی شکل می گیرد» محمدزادگان در ادامه افزود که رشد آموزش و پرورش به گسترش فزاینده ی آگاهی سیاسی توده های مردم انجامید. مردم روز به روز بیشتر در جریان های سیاسی شرکت کردند. دیگر هیچ سیاستمداری نمی تواند به نظریات مردم بی تفاوت باشد. در حقیقت افکار عمومی اهمیت پیدا کرده و به همین روال احزاب سیاسی شکل گرفتند و تشکیلات حزبی به وجود آمدند که توانستند بر انتخابات تاثیر بگذارند و ازهمین طریق توانستند هواداران بیشتری جذب کنند و به قدرت سیاسی دست یابند. در ادامه این صحبت ها، حضار به تحلیل مفهوم سیاست از دیدگاه خویش پرداختند. در ابتدا اسماعیل حسام مقدم؛ نویسنده و کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی از میان صحبت های محمدزادگان، دو طرزتلقی و چشم انداز را درباب سیاست استخراج نمود؛ اینکه رویکرد نخست سیاست را به عنوان اصول زیستن تفاهم برانگیز میان افرادی که در کنار هم زیست می کنند و رویکرد مقابل که سیاست به عنوان چیزی در نظر می گیرد که باعث تضاد و آنتاگونیسم درونی در زیست مردمان می شود. و در ادامه ایشان افزود که هرکسی با توجه به پاسخی که به این پرسش می دهد می تواند رابطه خودش را با جهان و مفاهیم دیگر ارائه دهد. در ادامه کاووس کمالی نژاد؛ شاعر و فعال فرهنگی به مفهومی از سیاست اشاره نمود که به طور ذاتی باعث برخورد منافع و فریب مردم عامه می شود و اینکه سیاست باید با دروغ و فریب و سیاس بودن همراه باشد تا بتواند امور جامعه را نظم بخشد. در مقابل این دیدگاه اسفندیار فتحی؛ شاعر و مدیر انجمن اهل قلم دشتستان از معنای دیگر سیاست گفت که می توان به درون سیاست پای گذاشت و دروغ نگفت و با راستی و درستی به ایفای نقش پرداخت. در مقابل عباس پرنیانی؛ فعال فرهنگی به معنای سیاست از دیدگاه افلاطون اشاره نمود و سیاست را به چیزی متناقض در درون خود معنا بخشید که هر دو معنا و کارکرد بالا را در خود دارد. از سوی دیگر برنا کمالیان؛ یکی از اعضای عصرانه فرهنگی هامون نیز به تعریف پیش گفته از طرف محمدزادگان از سیاست اشاره نمود و سیاست را هم پایه و هم معنا با واژه “شهریاری” قرار داد و ریشه واژه پولیس را در شهر و شهروندی و شهریاری جستجو نمود و نتیجه گرفت که ذات سیاست / شهریاری مثبت هست و به سمت رتق و فتق امور شهری می پردازد، ایشان ادامه دادند که اگر وضعیت فریب و آسیب در جریان سیاست برمی آید به روی دیگر آن برمی گردد که این روی دیگر همان قدرت هست. قدرت هست که باعث کثیف شدن بازی سیاست می شود. این جریان گفتگو بین حضار به جمع بندی این بخش از صحبت ها از طرف حسام مقدم رسید که ایشان اشاره نمودند که همین که هر شهروندی از سیاست کارکرد خاصی را در نظر بگیرد، همان خود می تواند رابطه اش را با ادبیات مشخص نماید و از این رو بحث ها و توجه همگان را به بخش دوم صحبت های محمدزادگان جلب نمود. هرچندکه در پایان این بخش محمدزادگان پیش از پرداختن به ادبیات، جمله ای را از پریکلس؛ فیلسوف و سیاستمدار یونان باستان درباب سیاست ارائه نمود: «آدمی که به کار سیاست نپردازد، شایسته صفت شهروند بی آزار نیست، بلکه باید اورا شهروندی بی خاصیت بدانیم.»
عنوان گزارش مبتنی بر جمله ای از موریس بلانشو می باشد.
