جامعه، رسانه و توهم انسان کامل
احمد دریانورد
همه ی ما در نهاد خویش به دنبال نوعی تکامل اجتماعی هستیم تکاملی که ازرهگذر ارتباط بااجتماع حاصل می شود.این تکامل در ما حس خوب بودن بهترین بودن برمی انگیزد.تمام انسان هادنبال چنین حسی هستند این که دوستان آنهارا تائید کنند واز آنها به عنوان بهترین دوست یا آدم نام ببرند وقتی در جمعی چنین برچسبی به آدم می زنند حس شادی وتکامل در وی شکل می گیرد.حالاهرشخصی برای رسیدن به چنین جایگاهی سعی می کند اعمالی را انجام دهد که موجب تائید جمع کثیری شودحتی بعضی از افراد در خلق چنین موقعیتی راه اغراق می پیمایند یعنی خود را چنان مهربان وسخی نشان می دهند تابه وسیله ی تائید دیگران آن حس تکامل را درون خود ایجادکنند.این موضوع،در وجود اکثرما یک حقیقت است این که ما برای رضایت از خود سعی در جلب رضایت دیگران داریم زیرابا رضایت دوستان حس شادی ورضایت درنهاد ماتقویت می شود.اما اکنون باید به کنشی که در جامعه امروزو فضای مجازی آن شکل گرفته توجه کنیم.باورود دنیای مجازی به خلوت انسان رفته رفته تمام کنش های ما شکل مجازی به خود گرفت.عشق مجازی،دوستان مجازی،روابط مجازی و…
بشر امروز دیگرخیلی از مسائل خود را در واقعیت لمس نمی کند بلکه اکثر عواطف و احساسات او از رهگذر فضای مجازی حاصل می شود. درباره ی موضوع انسان کامل بودن نیز چنین حقیقتی صدق می کند. اگر به صفحات بی شماری که مردم در اینستا باز کرده اند مراجعه کنیم مبلغ زیادی از عکس های کودکان جنگ، کودکان کار، کودکان گرسنه، کارگرهای بیچاره، و از این دست تصاویر مواجه می شویم. زیر هر عکس هم چنین مطالبی می خوانیم ((بشریت کجاست؟)) ((آه نوع دوستی نوع دوستی)) ((آه به فکر کودکان کار باشیم)) ((آه حقوق حیوانات)) و… مردمی که چنین عکس هایی در صفحات خود می گذارند وقتی فاجعه ای رخ می دهد دیگران را که عکسی ازآن فاجعه در صفحه خود نمی گذارند به باد شماتت می گیرند که شما انسان دوست نیستید، نمی دانید نوع دوستی یعنی چه و… این مردم با گذاشتن چنین عکس هایی در صفحه خودبه دنبال چه هستند؟
بله آنها نیز به دنبال آن حس تکامل می گردند اما حسی که در دنیای مجازی شکل می گیرد به اندازه ی دیگر کنش های آن فضا مجازی و غیرواقعی است. وقتی عکسی می گذاریم و زیر آن افسوس می خوریم بر سقوط بشریت، پیش وجدان خود احساس رضایت می کنیم و آن حس شادی از تکامل در ما شکل می گیرد زیرا افراد زیادی عکس را دیده بر انسانیت ما درود می فرستند یعنی چیزی که در دنیای واقعی به سختی به دست می آید در فضای مجازی به سهولت قابل دست یابی است با یک عکس و چند آه و افسوس. این کنش در فضای مجازی به یک حرکت توده ای تبدیل شده است توده هابه دنبال چنین کنشی افتاده اند زیرا در این کنش رسیدن به آن حس تکامل خیلی آسان امکان پذیر است وقتی هم توده ای تحت تاثیر کنشی قرار بگیرد دیگر توده ها و حتی گاه روشنفکران نیز به آن کنش گرایش پیدا می کنند. اما باید گفت که در حقیقت چنین حسی که در فضای مجازی از رهگذر چنین کنشی به دست می آید توهمی بیش نیست توهم انسان کامل بودن. زیرا اگر به واقعیت زندگی چنین اشخاصی مراجعه کنیم خواهیم دید که آنها در زندگی،افراد موفقی نیستند. روابط واقعی زندگی آنها گسسته و از هم پاشیده است. دور و اطراف انها کودکان گرسنه و فقیر زیادی وجود دارند. آنها که در چنین محیطی عاجز از ایجاد روابط سالم با دوستان و رفع کدورت ها هستند پناه به فضای مجازی می برند چون دست یابی به حس خوب بودن در آن فضا بدون هیچ هزینه ای امکان پذیراست.
در آنجا با گذاشتن چند عکس و تائید دیگران،در نفس خود احساس رضایت می کنند و دیگر از فضای واقعی فاصله می گیرند فضایی که در آن شکست خورده و تهی هستند. آیا وقتی دور و اطراف ما پر از کودکان گرسنه و مردم فقیر هست لازم به نظر می رسد که عکس کودکان گواتمالا را گذاشته آه و فغان سر دهیم. این کنش، چیزی جز حس توهم به انسان منتقل نمی کند کسی که در دنیای واقعی ناتوان است دلخوش به چنین توهمی می شود ما در دنیای مجازی روز به روز بیشتر استحاله می رویم شاید روزی تمام عواطف و احساسات ما چیزی جز مشتی خیال و توهم مجازی نباشد مثل توهم انسان کامل بودن که توده ها آن را فضای مجازی می جویند.