اجرای پویش «سبزبانان کوچک» در ۴ شهرستان جنوب استان بوشهر؛
تیستوهای سبزانگشتی با «صلح»، صنعت را سبز می‌کنند
الهام بهروزی
ادبیات جهان مملو از داستان‌های تاثیرگذاری است که در بطن قصه‌های خود پیام‌های سعادت‌بخش و انسان‌سازی را به جهان بیرون متبادر می‌کنند. «تیستو سبزانگشتی» نوشته موریس دروئون، نویسنده فرانسوی یکی از شاهکارهای ادبیات کودک جهان است که از بعد تاثیرگذاری و فلسفه‌ورزی در رده کتاب‌هایی چون «شازده کوچولو» قرار می‌گیرد. این کتاب داستان پسری خوش‌قلب و مهربانی را روایت می‌کند که از قدرتی منحصربه‌فرد برخوردار است و به هر چیزی که دست می‌زند، سبز شده و تبدیل به گل و گیاه می‌شود.
دروئون با نوشتن این کتاب تحولی را در ساختار فکری و ادبیات فرانسه به‌وجود آورد و با اتکا به ایده‌ای طبیعت‌گرایانه، «صلح» را شاه‌کلید سعادت جهان هستی قلمداد کرد. تستو سبزانگشتی، همان کودک صلح‌دوست با سبزکردن پلیدی‌های جهان پیرامونش درصدد برآمد تا نگاه و نگرش جنگ‌طلبانه پدر و کشور سلطه‌جویش را به سمت صلح و نوع‌دوستی معطوف کند. بی‌شک جهان امروز به تستوهای سبزانگشتی بیش از هر زمان دیگری نیاز دارد تا جلوی جنگ‌‌ها و آزها و توسعه‌طلبی‌های ضد محیط زیستی که همه و همه دستاوردهای بشر است، گرفته شود و دوباره به جهان سبز و آرامی مبدل شود.
بدیهی است ایران نیز به تیستوهای سبزانگشتی به‌شدت نیاز دارد تا از وضعیت هشدار به نقطه امن خود بازگردد؛ جنگل‌هایش سبز شود، ریه‌های آسمانش پر از اکسیژن شود، دریاهایش آبی و زلال شود، دشت‌هایش پر از سبزه و گل شود.
متاسفانه باید اعتراف کرد که برخی از نقاط این سرزمین حال و روز خوبی ندارد و نیاز اساسی به تیمارداری دارد. جنوب استان بوشهر یکی از این نقاط است که به‌دلیل استقرار صنایع بزرگ و کوچک نفت و گاز که به‌شدت آلاینده هستند، در وضعیتی هشداردهنده قرار گرفته است؛ چراکه توسعه صنعتی که در این منطقه اتفاق افتاده، توسعه پایدار نیست و به‌دلیل نامتوازن بودن، مشکلات بی‌شماری را برای ساکنان و کارکنان و از همه مهم‌تر محیط زیست این منطقه ایجاد کرده است.
بی‌شک در کنار خاموش کردن یا سبز شدن فلرهای سمی، کاشت درخت و افزایش فضای سبز راهکاری موثر در کاهش آلودگی‌ها و تصفیه هوای جنوب استان است که در این زمینه بسیاری از شرکت‌ها و پتروشیمی‌های منطقه فرایندی سهل‌انگارانه را طی کرده‌اند و چندان در توسعه فضای سبز و درختکاری در این منطقه نقش‌آفرینی نکرده‌اند و اگر هم اقدامی در این زمینه کرده‌اند، کافی نیست و بایستی طرح‌های درختکاری خود را با جدیت توسعه بدهند.
در این میان اما، سمن‌ها و کنشگران و فعالان محیط زیستی استان که به معنای واقعی کلمه دغدغه محیط زیست را دارند، بیکار ننشسته و با تعریف طرح‌های فصلی و پایدار در تلاش هستند تا با فرهنگ‌سازی در مدارس و آموزش نهال‌کاری به دانش‌آموزان، اهمیت درختان را در حفظ محیط زیست متذکر شوند که در این راستا به‌تازگی حسن باغبانی با همراهی تیمی شش‌نفره با برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس چهار شهرستان جنوبی در قالب پویش «سبزبانان کوچک» در تلاش است ضمن ترویج فرهنگ کاشت درخت در میان نسل کودک و نوجوان، اهمیت درخت‌داری را به آن‌ها نیز گوشزد کند.
در این باره، باغبانی با بیان اینکه بدون شک کیفیت و سطح آموزش مهم‌ترین شاخص میزان توسعه‌یافتگی و اصلی‌ترین رکن پایداری هر جامعه است، گفت: چنانکه روشن است، اکنون بزرگ‌ترین چالش سرزمین ما بحران‌های زیست محیطی نظیر فرسایش خاک، کمبود آب، آلودگی هوا و ریزگردها و ناترازی انرژی است؛ بحران‌هایی که روزبه‌روز بر وخامت آن افزوده می‌شود. پس برای ماندگاری این سرزمین باید راهی برای کنترل این بحران‌ها جست‌وجو کرد.
به عقیده این زمین‌شناس و کنشگر محیط زیستی، اگر امروز همه سیستم فرهنگی و آموزشی کشور را برای کمک به حل این بحران‌ها بسیج کنیم باز دیر است، اما تنها راه ممکن همین فرهنگ‌سازی و آموزش به نسل امروزی است. به همین دلیل و در همین راستا باید هرچه زودتر رویکرد آموزش در همه ارکان و همه سطوح به سمت خدمت مبارزه با این بحران‌ها و یافتن راههای مناسب حل بحران و فرهنگ‌سازی گرایش پیدا کند. در این میان، به‌طور خاص استان بوشهر که بخش بسیار مهم سرزمینی خود را به صنعت واگذار کرده، باید در این زمینه پیشرو باشد. بنابراین پویش «سبزه بانان کوچک» مدلی ابتکاری است برای نقش‌آفرینی کودکان برای ساختن آینده درخشان.
باغبانی در تشریح این پویش یادآور شد: در این پویش در هر مدرسه، برنامه‌ای شاد و انرژی‌بخش برگزار می‌شود که هدف اصلی آن، ترویج فرهنگ درختکاری و درخت‌داری و آشنایی با حفظ محیط زیست و اهمیت درختان در محافظت از خاک و آب است و در پایان هم با هدیه دادن گلدان‌های پلاستیکی مخصوص کاشت نهال و آموزش کاشت و پرورش و نگهداری نهال‌ها، این پویش در میان کودکان و نوجوانان با شعار «هر خانه، یک نهالستان» جان می‌گیرد. به گفته وی، از بخش‌های مهم این برنامه، انتخاب زمین‌های مناسب از سوی منابع طبیعی برای کاشت این نهال‌ها در آغاز سال تحصیلی آینده خواهد بود. اوج این طرح، کشاندن دانش‌آموزان در دل طبیعت و ارتباط پایدار دانش‌آموزان با طبیعت برای آبیاری درختان دستکاشت خود است.
باغبانی با تاکید بر اینکه در این پویش بیش از اینکه به کاشت درخت تاکید داشته باشیم، بر چگونگی درخت‌داری متمرکز شده‌ایم، افزود: ما جامعه هدف خود را در این پویش کودکان و نوجوانان قرار دادیم، چراکه آن‌ها آینده‌سازان این کشور هستند. بنابراین بایستی آن‌ها فرهنگ درختکاری و درخت‌داری را از همان سنین پایین که مهم‌ترین سن یادگیری است، بیاموزند. تجربه نشان داده است که وقتی فرهنگی به کودکان آموزش داده می‌شود، آن‌ها این آموزه‌های مفید فرهنگی و آموزشی را به خانواده‌ها و هم‌بازی‌های خود نیز منتقل می‌کنند. بنابراین ما با مانوس کردن کودکان با درختان، در واقع خانواده‌ها را هم با اهمیت درختکاری و درخت‌داری و تاثیر آن در حفظ محیط زیست و متعادل نگهداشتن اکوسیستم‌های طبیعی و گیاهی بیش از پیش مانوس و مسوولیت‌پذیر می‌کنیم.
وی با بیان اینکه به‌عنوان کاشف بزرگ‌ترین طرح آبخیزداری در جنوب و مرکز ایران، پی برده‌ام که پیشینیان ما با زدن هزار میلیون بند آبی برای درختکاری تلاش کردند تا زندگی در تعامل با طبعیت داشته باشند و توسعه پایدار را در جامعه خود ایجاد کنند، تصریح کرد: ما برای سبزشدن و سبزنگهداشتن ایران عزیزمان چاره‌ای جز چنگ زدن به همین الگوی آبخیزداری که از نیاکان خردمندمان به جا مانده، نداریم. نیاکان ما سال‌ها با اصلاح ژنتیکی درختان، آن‌ها را متناسب با آب و هوای بیابانی و خشک جنوب پرورش دادند. طبق یافته‌های علمی، این‌جا ادعا می‌کنم که درختان کنار، بادام کوهی، بنه، خرزهره و… نمونه‌های اصلاح‌شده‌ای هستند که به دست نیاکان ما در کوه‌ها و دامنه‌های آن کاشته شده‌اند و در این جا طبیعت نقش کمتری را در روییدن درختان داشته است.
باغبانی بر تاکید بر اینکه درخت‌داری در برهه کنونی که به شدت با بحران بی‌آبی و خشکسالی مواجه هستیم، به شدت توصیه می‌شود، گفت: چراکه درختان بومی که سازگار با آب و هوای منطقه ما هستند، از طریق تبخیر و رطوبت بخشی از آب ذخیره شده در خود را به طبیعت برمی‌گردانند و همچنین به واسطه ریشه‌های عمیق و محکم خود به حفظ بافت خاک کمک و از فرسایش آن جلوگیری می‌کنند.
این زمین‌شناس و فعال محیط زیستی با اشاره به وظایف شرکت‌های صنعتی مستقر در عسلویه تاکید کرد: این شرکت‌ها موظفند در ازای آلودگی که به جان این منطقه انداخته‌اند و حیات انسان‌ها و محیط‌زیست آن را در وضعیت هشدار قرار داده‌اند، در ترویج فرهنگ درختکاری و درخت‌داری در جنوب استان مسوولیت‌پذیر باشند و خود متولی طرح‌ها و پویش‌های این‌چنینی در منطقه باشند. ما در پویش «سبزبانان کوچک» بدون استفاده از ظرفیت صنعت فقط و فقط از روی عشق و دغدغه به‌طور خودجوش به جنوب استان آمده‌ایم و در حال آموزش فرهنگ درختکاری و درخت‌داری به کودکان طبیعت‌دوست و صلح‌جوی جنوبی هستیم و بسیار خوش‌بینیم به این کودکان؛ چراکه آن‌ها طبیعت و زیستمندانش را به شدت دوست دارند و همین کافی است تا آن‌ها به باغبان‌های صلح‌جو و به عبارت بهتر، تیستوها سبزانگشتی ایرانی برای رام کردن صنعت برای حرکت به سمت «سبز شدن» تبدیل بشوند.
منبع: روزنامه بامدادجنوب