انتشار ۸ کتاب در زمینه “تاریخ از پایین” نوشته سیدقاسم یاحسینی توسط انتشارات هامون نو
به گزارش وبسایت هامون ایران، تارنمای جامعه مدنی جنوب ایران، در طول پنج سال اخیر از سال ۱۳۹۸ تاکنون، سیدقاسم یاحسینی؛ نویسنده و تاریخ پژوه جنوب ایران، ۸ کتاب در زمینه مطالعات تاریخ از پایین را به انتشارات هامون نو سپرده و در طول پنج سال اخیر به طور مداوم منتشر شده اند.
کتابهایی که تاکنون توسط انتشارات«هامون نو» از سیدقاسم یاحسینی منتشر شده است:
- سدیدالسلطنه و مطالعات زنان خلیج‌فارس در عصر قاجار. ۱۳۹۸ – تجدید چاپ ۱۴۰۱
- تاریخ از پایین؛ تاملاتی درباب حاشیه‌نشین‌های تاریخ ۱۳۹۹
- زنِ ایرانی در عصرِ افغانان و نادرشاه ۱۴۰۰
- راه شاهی و راه‌آهن بوشهر – برازجان ۱۴۰۰ (از مجموعه جنگ جهانی اول در بوشهر)
- مدرنیته و جنگ جهانی اول در بوشهر ۱۴۰۱
- سرآغاز آموزش نوین دختران در بوشهر ۱۴۰۲
- بانو شوکت سلامی؛ پیشگام آموزش و ژورنالیسم زنان در بوشهر ۱۴۰۳
- باله با ویروس‌ها؛ خاطرات شفاهی دکترکتایون وحدت از کرونا در بوشهر ۱۴۰۳
- نبرد لرده؛ نقش آفرینی زنان و مردان دشتستانی درآخرین روزهای جنگ‌جهانی‌اول ۱۴۰۳ _ در دست انتشار
سیدقاسم یاحسینی با دگردیسی در مطالعات خویش در طول سالهای اخیر، به ارائه پژوهشهای تاریخی در زمینه مردم عامه و مطالعات فرهنگی توده مردم پرداخته و به طور خاص به موضوع مطالعات تاریخی زنان ورود نموده و کتب بسیار مهمی را منتشر نموده است.
مهدیه امیری دشتی؛ مدیرمسوول وبسایت هامون ایران در این زمینه می نویسد: یاحسینی با تمرکز بر مطالعات تاریخ از پایین، نقش زنان را به عنوان عوامل فعال و مؤثر در تحول اجتماعی و تاریخی مورد بررسی قرار می‌دهد. او به جای ارائه تصویری از زنان به عنوان شخصیت‌های فرعی، آنها را در مرکز تحلیل‌های خود قرار می‌دهد و به بررسی نقش‌های مختلف آنان در جوامع مختلف می‌پردازد. در آثار خود، یاحسینی از روش‌های کیفی مانند مصاحبه‌های عمیق، تحلیل اسناد تاریخی و بررسی متون ادبی برای کشف داستان‌ها و تجربیات زنان استفاده می‌کند. این روش‌ها به او امکان می‌دهد تا به جزئیات دقیق‌تر و عمیق‌تری از زندگی زنان دست یابد و نقشی که آنان در تغییرات اجتماعی و تاریخی ایفا کرده‌اند را روشن سازد. یکی از دستاوردهای مهم یاحسینی در این حوزه، برجسته‌سازی نقش زنان در تحولات اجتماعی و تاریخی است. او با ارائه نمونه‌های متنوع از زنان در دوره‌های مختلف تاریخی، نشان می‌دهد که زنان نه تنها تحت تأثیر تغییرات تاریخی قرار گرفته‌اند، بلکه خود نیز به عنوان عوامل فعال در ایجاد و هدایت این تغییرات نقش داشته‌اند. (به طور مثال بانو شوکت سلامی در حوزه آموزش و ژورنالیسم و یا پروفسور کتایون وحدت در حوزه بهداشت و سلامت) قاسم یاحسینی یکی از پژوهشگران برجسته در حوزه مطالعات تاریخ از پایین و مطالعات تاریخی در حوزه زنان در سطح ایران است. در طول سال های اخیر، او با تمرکز بر تحلیل‌های انتقادی و استفاده از رویکردهای نوین تاریخی مانند پدیدارشناسی، به بررسی ابعاد مختلف زندگی زنان در جامعه پرداخته است.
امیری دشتی در بخشی دیگر در تحلیل آثار سیدقاسم یاحسینی می افزاید: سیاست تفاوت در آثار یاحسینی، تلاشی برای ایجاد شکاف در روایت‌های ایدئولوژیک تاریخ است که در آنها صدا و دیدگاه‌های گروه‌های مختلف جامعه، به‌ویژه زنان، نادیده گرفته می‌شد. استفاده از سیاست تفاوت در آثار یاحسینی منجر به بازنگری در روایت‌های تاریخی می‌شود. او با شکستن قالب‌های مسلط و ارائه دیدگاه‌های متنوع و متعدد (چهل تکه)، تاریخ را از منظر گروه‌های حاشیه‌نشین و به ویژه زنان بازتاب می‌دهد. این رویکرد نه تنها تنوع تجربه‌های انسانی را به نمایش می‌گذارد، بلکه به ایجاد فضایی برای گفت‌وگوی بیشتر و جامع‌تر در تاریخ‌نگاری کمک می‌کند.
نویسنده کتاب نا-جنبش زنان جنوب؛ خیزشی آرام همچنین در بخشی دیگر درباب سیدقاسم یاحسینی می افزاید: یاحسینی با ترکیب مفاهیم جنبش و ناجنبش، نوعی از تاریخ‌نگاری را ارائه می‌دهد که در خدمت تاریخ از پایین قرار می‌گیرد. او با بازتاب تلاش‌های آگاهانه و ناخودآگاه زنان در تغییرات اجتماعی، مرز میان تاریخ رسمی و غیررسمی را می‌شکند و نشان می‌دهد که چگونه تاریخ زنان، در لایه‌های زیرین جامعه، پویایی و تحول را به پیش برده است. این دیدگاه، دعوتی است به بازخوانی تاریخ از چشم‌اندازی که به جای قهرمانان بزرگ، بر زندگی عادی‌ترین کنشگران اجتماعی تمرکز دارد. در این چارچوب، او به نوعی از مقاومت و کنش‌های غیررسمی زنان اشاره می‌کند که برخلاف جنبش‌های ساختارمند، در قالب اعتراضات آرام، رفتارهای روزمره و تغییرات خرد در زندگی اجتماعی بروز پیدا کرده است. این ناجنبش‌ها، اگرچه ممکن است در نگاه اول غیرمنسجم یا پراکنده به نظر برسند، اما در نهایت به شکل‌گیری تغییرات اجتماعی عمیق و ماندگار منجر شده‌اند.
در نهایت مهدیه امیری دشتی می افزاید: معاصر شدن مطالعات زنان در آثار یاحسینی باعث شده تا مسائل و چالش‌های فعلی زنان در جامعه با دیدگاهی تاریخی بررسی شوند. این رویکرد به زنان امکان می‌دهد تا نه تنها تجربیات گذشته خود را درک کنند، بلکه با تحلیل تاریخی، راهکارهایی برای بهبود وضعیت فعلی خود ارائه دهند. معاصر شدن به این معنا که در روشنایی های زمانه خود باید به دنبال تاریکی و در تاریکی های روزگار به دنبال روشنایی بود، تا بتوان مطابق با عصر زمانه خود به پیش رفت.