نگاهی آسیب‌شناسانه به آیین پایانی جشنواره استانی تئاتر بوشهر؛
اختتامیه‌ای که کام تئاتر بوشهر را تلخ کرد!
الهام بهروزی
سی و ششمین جشنواره استانی تئاتر بوشهر که یک بار خبر لغو آن در آبان سال جاری حاشیه‌ساز و رسانه‌ای شد که در نهایت با واکنش و همکاری به‌موقع انجمن هنرهای نمایشی استان با اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر صرفا به‌خاطر حفظ آرامش جامعه تئاتری و ارزش‌گذاری به کار هنرمندانی که با هر سختی برای این رویداد اثری را تولید کرده و به مرحله نهایی راه یافته بودند، ۲۹ آبان تا دوم آذر برگزار شد، بار دیگر اختتامیه آن داستان‌ساز شد؛ داستانی که هزینه سنگینی برای اعتبار تئاتر بوشهر به همراه داشت و آن هم به‌دلیل زیاده‌خواهی گروهی از هنرمندان مدعی!
قطعا در هر رویداد معتبری اصل بر این است که آرای داوری تا لحظه اعلام نتایج نزد هیات داوران، دبیران و شورای سیاستگذاری جشنواره محفوظ بماند و رعایت آن ضروری است اما متاسفانه مشخص نیست که چگونه آرای سی و ششمین جشنواره استانی تئاتر بوشهر پیش از اعلام نتایج به بیرون درز پیدا می‌کند، اتفاقی که برای نخستین بار در هنر تئاتر بوشهر اتفاق افتاد و در پی آن کنش و واکنش‌هایی بروز پیدا کرد که کام این هنر را تلخ کرد و تصویر زشتی از اختتامیه سی و دومین دوره جشنواره آن در اذهان هنرمندان، داوران و دبیران و مسوولان برگزاری این رویداد باقی گذاشت.
شایعات بسیاری در خصوص درز آرا وجود دارد که برای اثبات آن‌ها نیاز به سند است از این‌رو، نگارنده به این شایعات نمی‌پردازد و فقط به تحلیل رفتارهایی می‌پردازد که بروز آن خاطر جامعه تئاتری استان را مکدر کرده است. آن‌ها حتی از مشاهده این رفتارهای سخیف در مقابل هیات داوری شرمسار هستند! برخی از آن‌ها می‌گویند: همیشه آرای داوری آن چیزی نیست که هنرمندان حاضر در رویداد انتظار دارند، بنابراین می‌توانند محترمانه اعتراض کنند اما اینکه اعتبار و شأن جشنواره و داوری را با توهین یا برخورد فیزیکی زیر سوال ببرند، قابل پذیرش نیست.
متاسفانه رفتارهای بروز‌یافته از سوی هنرمندانی مشخص در آیین پایانی که منجر به هتاکی و توهین و برخوردهای فیزیکی با یکی از داوران که از اساتید و هنرمندان مطرح تئاتر کشور است، بازتاب بسیار بدی در فضای هنری استان داشته است. یکی از هنرمندان در این باره به بامداد جنوب گفت: سین جشنواره تئاتر امسال حقیقتا تا پیش از برخورد زشت گروه خاصی از هنرمندان، بسیار منظم و مرتب چیده شده بود، همه کارها روی روال بود اما یکباره با صحبت یکی از بازیگران خانم روی سن در هنگام تقدیر جو متشنج شد و اتفاقاتی افتاد که نباید و متاسفانه این هتاکی‌ها تا جایی پیش رفت که پای پلیس ۱۱۰ به موضوع باز شد اما خیلی زود با پادرمیانی مسوولان و دبیر جشنواره و برخی از هنرمندان مثل نیما رضایی و پیمان زند، جو مراسم آرام شد ولی این رفتار نابخردانه باعث شد که همه چیز این مراسم باشکوه در ذهن و خاطر ما به خاطره‌ای تلخ و شرمگینانه تبدیل شود.
به عقیده این هنرمند، ما تا پیش از برگزاری این آیین، غم غیبت انجمن هنرهای نمایشی را در آن داشتیم ولی با بروز رفتارهای نسجیده و احساساتی از سوی برخی هنرمندان واقعا متاسف شدیم. این رفتارها موجب شد که حتی اگر آن گروه بحق هم به رای معترض شده باشند، دیگر حقی به آن‌ها داده نشود، چون با این رفتار ثابت کردند که نمی‌توانستند نماینده شایسته‌ای برای تئاتر بوشهر در جشنواره بین‌المللی فجر باشند.
گفته این هنرمند قابل درنگ است، اینکه یک گروه به حق یا ناحق برگزیده نمی‌شود آیا چنین حقی را دارد که تمام زحمت و تلاش عوامل برگزاری یک رویداد را با رفتارهای زشت و خارج از انتظار ببرد زیر سوال؟ آیا حق دارد با داور رویداد پیش از اعلام نتایج داوری گلاویز شود و برخورد فیزیکی داشته باشد؟ آیا در صورتی که کار این گروه به مرحله کشوری راه می‌یافت، نماینده شایسته‌ای برای تئاتر بوشهر می‌بود؟!
بدون شک، بروز چنین رفتاری از یک گروه و تعدادی از هنرمندان آن نشان از رسوخ افراد اشتباهی به جامعه تئاتری دارد و قطعا ماندن و فعالیت آن‌ها در این جامعه همچنان می‌تواند این فضا را در جشنواره یا موقعیت دیگری مسموم کند! آیا اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر که تلاش بسیاری هم برای برگزاری منسجم و منظم این رویداد معتبر کرد، این‌جا به خلأ انجمن هنرهای نمایشی در کنار خود پی برد؟! آیا متوجه شد که کار را به دست افراد و تشکل‌های سهم‌خواه سپردن می‌تواند پیامدهای تلخ این‌چنینی برای هنر استان به دنبال داشته باشد و همه تلاش‌های این اداره‌کل را در برگزاری آبرومندانه یک جشنواره این چنین زیر سوال ببرد؟! متاسفانه بروز این رفتار نه تنها خدشه به اعتبار تئاتر استان وارد کرد، بلکه زحمات فردی چون خداداد رضایی که به‌نوعی سهمی و حقی در تئاتر این شهر داشت و آبرویی جمع کرده بود، زیر سوال برد و توانمندی وی را دردبیری یک جشنواره نشانه گرفت!
برخلاف دیدگاه برخی از هنرمندان منتقد، مشکل جامعه تئاتری ضعف یا کوتاهی انجمن هنرهای نمایشی نبوده و نیست، بلکه تصمیمات و سیاست‌های اشتباهی بود که در سه سال اخیر از سوی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اجرایی شد که دود آن امروز این‌چنین به چشم هنرمندان تئاتر بوشهر رفت. اگر این اداره‌کل از همان ابتدا طبق ساز و کار قانونی با انجمن هنرهای نمایشی استان پیش می‌رفت و در برگزاری رویدادهای تئاتری استان، این انجمن را نادیده نمی‌گرفت و امور اجرایی جشنواره‌ها را به دست افراد غیرمرتبط نمی‌داد، امروز با سهم‌خواهی این افراد در رویدادهای تئاتری مواجه نمی‌شد و ناچار نبود که چنین فضاحتی را در آیین پایانی سی و ششمین جشنواره استانی تئاتر بوشهر پذیرا باشد. بی‌شک بروز چنین رفتارهایی در ساحت هنر که مقدس و انسان‌ساز است، امری عادی و پذیرفتنی نیست. امید می‌رود که جامعه هنری پایش شود و افرادی که دغدغه و درد پیشرفت و اعتبار تئاتر بوشهر را دارند، نه دغدغه دیده شدن خود را به هر قیمتی، در این جامعه به تولید اثر بپردازند!
البته مسوولان باید تاوان اعتمادهای اشتباه و سیاست‌های تک‌بعدی خود را در هنر تئاتر می‌دادند، مسوولانی که یک بار از خود نپرسیدند که چرا کارگردان‌های باتجربه تئاتر بوشهر در این سه سال اثری تولید نکردند، شیما جوادپورها، احمد آرام‌ها، قاسم تنگسیرنژادها، لقمان بحرانی‌ها، قحطبه فخرایی‌ها، فضل‌الله عمرانی‌ها، مهدی تنگستانی‌نژادها و… کجا هستند و چرا دیگر اثری تولید نکردند! و در جشنواره حاضر نشدند! چرا به جای واکاوی دلایل پس‌رفتن و مهاجرت برخی از این کارگردان‌ها به پایتخت، با آوردن دلایل سطحی مثل پوست‌اندازی هنر تئاتر بوشهر، فضا را برای برخی از افرادی مهیا کرده بودند که پیش از این هم نتوانسته بودند حرفی برای گفتن داشته باشند و چیزی بر داشته‌های تئاتر بوشهر بیفزایند! قطعا با سهم‌خواهی و زورگویی هیچ هنرمندی نمی‌تواند حتی اگر حقی هم داشته باشد، بگیرد! مگر از راه اخلاق و نگاه حرفه‌ای!
امید می‌رود اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با بازگرداندن برگزاری جشنواره استانی تئاتر بوشهر به مجرای قانونی که همان واگذاری آن به متولی اصلی‌اش یعنی انجمن هنرهای نمایشی استان کمک کند که دیگر شاهد بروز رفتارهای ناهنجار و مغایر با شأن هنر و هنرمندان بوشهری در عرصه تئاتر و رویدادهای معتبر آن نباشیم.
منبع: روزنامه بامدادجنوب