معرفی کتاب “در میان ایرانیان” اثر نایجل کولتارد
صدیقه جمالی
کارشناس ارشد ایرانشناسی
کتاب ” در میان ایرانیان” نوشته نایجل کولتارد و با ترجمه محسن محمودی در انتشارات مهرگان خرد ۱۳۹۵ در ۱۵۷ صفحه به چاپ رسیده است. کتاب در سه فصل«آشنایی با ایران، برخی واقعیت‌ها، ارقام و حکایات»، «تجارت و سیاست» و «مدیریت و تجارت» به نگارش درآمده است. این کتاب را می بایست در زمره سفرنامه ها به شمار آوریم چرا که نویسنده تجربیاتی را که از دوازده سال زندگی طی چهار دهه در ایران به دست آورده است را در این کتاب عرضه می کند.
همانگونه که مترجم نیز در صفحات ابتدایی کتاب به این نکته اشاره می کند: « کتاب در میان ایرانیان را می توان ادامه سنت سفرنامه نویسی دانست که با نگاهی عاری از پیچیدگی، اما به طرزی مستدل به تحلیل جامعه و حکومت ایران می پردازد. شاید برجسته ترین نکته این کتاب این باشد که نایجل کولتارد در دام قدیمی اما همیشه جذاب خلقیات ما ایرانیان نمی افتد و تحلیلش هم در این زمینه دقیق و عاری از سوگیری غیرعلمی است.» با این حال حتی خود مترجم نیز یادداور می شود این کتاب صرفا یک سفرنامه نیست اما می توان به گونه ای آن را حدیث نفس نویسنده از زندگی در ایران دانست. سر ریچارد دالتون سفیر اسبق انگلستان در ایران نیز مقدمه ای بر این کتاب نگاشته است و در قسمتی از آن می آورد: « نایجل روایت شگرفی از تاریخ مربوط به این دوره ارائه می کند که با توصیف پرشور دریافت مردی جوان از تهران زمان شاه و خاطرات انقلاب سال ۱۹۷۹ آغاز می شود و با تالیفی استادانه در جریان آخرین تحولات قرارمان می دهد.»
نویسنده در درآمد کتاب صراحتا هدفش را اشتراک سفر اکتشافی و آشنایی اش با جامعه ایران می داند.”من از امتیاز دیدن ایران از چشم یک خارجی در آغاز در سن جوانی در زمان شاه و بعدها طی خود انقلاب و دوران ریاست جمهوری های خاتمی، احمدی نژاد برخوردار بوده ام. این فرصت عمق و چشم اندازی ارزشمند و بی همتا به یافته ها و مواجهاتم بخشیده است”. فصول این کتاب به ترتیبی عادی ارائه نشده اند در عوض تلاش می کنند به موضوعی مشخص و یا جنبه از زندگی در ایران پرداخته و از نمونه ها و حکایات دوران مختلف بهره بگیرند.
مطالعه سفرنامه ها و یا کتبی که از دیدگاه مسافران خارجی درباره تاریخ و فرهنگ کشورمان نوشته شده است از این جهت که به ما در درک و توجه به مسائلی که به سبب برخوردهای زیاد برایمان عادی جلوه می کند اهمیت دارد. مطالعه این کتاب نیز، درحالی که با بسیاری از وقایع و توصیفاتش آشنا هستیم ، هم از این رو که کشورمان را از زاویه دید یک فرد اروپایی میبینیم جاذبه دارد و هم در عین حال حقایق را از زاویه ای که تا کنون کمتر و یا اصلا بدان توجهی ننموده بودیم می بینیم. با این کولتارد فقط به وجوه فرهنگی کشور ایران توجه نکرده است بلکه در فصل دوم به رخدادهای سیاسی منطقه ای که ایران را نیز درگیر می کند اشاره کرده است و در فصل سوم مشاهداتش را از اوضاع اقتصادی و تجاری حاکم بر بخش های مختلف جامعه ارائه داده است. مطالعه این کتاب برای افرادی که علاقمند به شناخت و درک زوایای مختلف کشور از دید بیگانگان و اروپاییان هستند توصیه می گردد همانگونه که این کتاب می توان منبع اطلاعاتی ارزشمندی برای گردشگران و مسافران به این کشور باشد.