قلمرو تصرف و توسعه در مناطق صنعتی
فرضعلی سالاری سردری
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل
?چگونه توسعه و تعیین حدود فعالیت مناطق صنعتی به ماندگاری و پایداری سکونتگاه های زیستی کمک می نماید؟
?یکی از موارد مهم در توسعه و رشد مناطق، تبین قلمرو، حدود قلمرو و ایجاد سلسه مراتب فضایی و توجه به عرصه های عمومی، نیمه عمومی و خصوصی در سکونتگاه های زیستی است.
?مفهوم قلمرو و حدود تصرف و توسعه مناطق صنعتی به منزله یکی از عوامل تاثیرگذار در پایداری و ماندگاری سکونتگاه ها می تواند بر کیفیت فضای زیستی، مورد توجه قرار گیرد. فعالیت های صنعتی با اثر گذاری در محیط پیرامونی خود از جمله تملک، نوع فعالیت اقتصادی و عملکردها می باشد. همچنین مجموع صنعت که به صورت زنجیره وار قلمرویی از فعالیت ها و عملکردها برای خود تعریف می نماید که در آن تنوع زیستی، فرهنگی و اجتماعی جامعه میزبان مورد توحه قرار نداده و تمامی قلمرو جامعه میزبان و خدمات و فعالیت های آن به انحصار خود در آورد.
?مناطق صنعتی که با محوریت تولید و فعالیت اقتصادیصنعتیدرآمدی با مرکزیت جدید خارج از سکونتگاه های موجود منطقه ای و بر اساس مقتضیات خود صنعت شکل گرفته است.
قلمروهای صنعتی با حجمی گسترده ای از فعالیت ها و مالکیت و استفاده ی انحصاری مربوط به خود می باشد. (عرصه ی خصوصی و صنعتی حتی در بهره گیری از عرصه های عمومی سواحل).
▫️قلمروهای ثانویه: نقش پیرامونی و توسعه ای داشته و به صورت گسترده و متمرکز در اختیار شرکت نفت وگاز زیر نظر آن ساخته و مورد استفاده قرار گرفت که این قلمرو با محدود های شهری و روستایی، فضای زیستی قدیمی و اراضی مردم تداخل دارد.
▫️قلمروهای عمومی: فضاهای قابل دسترس در منطقه می باشد که بیشتر خط ساحلی شامل می گردد.
?خواسته ها و تقاضای جامعه محلی: از جمله عوامل اصلی و بسیار مهم در فرآیند توسعه پایدار که در تمام مراحل پروژه های صنعتی از شکل گیری تا بهره برداری و استقرار و حدو قلمروهای صنعتی موثر بوده و باعث پدید آمدن هویت اجتماعی صنعتی با محوریت مهاجرپذیری و کوچ صنعتی در قلمرو سنتی و تقابل رفتارهای اجتماعی در فضای توسعه ای و قلمرو عملکردی صنایع بوده است.
?عوامل کالبدی: نقش اقتضائات صنعت را می توان در ساختار کالبدی و نظم فیزیکی و تعیین ضوابط در ساخت و ساز عاملی مهم و متغیری که در فضای قلمرو سرزمینی صنعتی و جامعه پیرامونی در شکل و کارکرد کالبدی و عملکرد معماری، نظم و ساخت و ساز منطقه ای مؤثر می باشد.
?عوامل کارکردی: یکی از اساسی ترین پدیده های شکل گرفته در قلمرو می باشد. در منطقه عسلویه و کنگان عوامل کارکردی صنعت باعث به وجود آمدن یک نظام سلسله مراتبی در عرصه بندی های شهر نشده است.
?عوامل جغرافیایی: در این تحلیل منظور از عوامل جغرافیایی ویژگی هایی مانند ابعاد، اندازه و وسعت قلمرو می باشد که به نوعی بر فعالیت در هر قلمرو تاثیر می گذارد.
شکل فضایی متراکم صنعتی با چالش های گوناگونان ایمنی و زیستی و کیفیت زیستی روبرو می باشد، هر چند در ساختار ظاهری منسجم می باشد اما در عملکرد زیستی ناپایداری نامطلوب و ناسازگاری در پی داشته است.
توسعه کالبدی صنعتی و بهره وری گسترده محیطی با ظهور آسیب های گسترده که نمود عینی آن مشعل های در حال سوزاندن و افزایش گرما و آلودگی محیطی با شکل و زیست جدید به وجود آورده است. برای نظارت زیست محیطی و جلوگیری از تشدید چندگانگی آن در ساختار زیست محیطی منطقه به ارتقای تولید توجه شده و بهبود توانایی‌های محیطی و بومی و افزایش مهارت‌های عملی برای پایداری زیستی و انسجام اجتماعی این اجزای نوظهور صنعتی در کل منطقه نیاز ضروری می باشد.
برای نیل به این هدف، شفاف‌سازی اهداف و اقدمات زیست محیطی و توانمندسازی و بهبود کیفیت زیستی جامعه محلی، انسجام عملیاتی اقدامات زیستی و اجتماعی کل منطقه مبتنی بر قضایای نظری و وجوه کیفی می باشد. و این اقدامات مستمر و مکمل گرا از طریق رویکردهای وحدت‌گرایی در اهداف توسعه، کل‌گرایی، سازمند‌گرایی، زیست گرایی، ساختارگرایی و زمینه‌گرایی و کیفی گرایی امکان پذیر می‌باشد.