اشاره:
۱- حسن زنگنه (زاده ۱۳۲۸ – درگذشته ۱۳۹۳)، مترجم و روزنامه نگار نام آشنای بوشهری به دلیل عارضه ی بیماری سرطان در تاریخ ۲۸ شهریورماه ۱۳۹۳ در بندر بوشهر درگذشت و ترجمان زندگی را به پایان رسانید. وی که در حوزه ی خلیج فارس شناسی حق بزرگ و سترگی بر گردن جغرافیا و تاریخ این اقیلم پهناور کشورمان دارد؛ در طول حیات فرهنگی خویش منابع برجسته و متعددی را به منابع و مآخذ خلیج فارس شناسی به فارسی برگداند و در اختیار علاقمندان؛ پژوهشگران و دانشجویان قرار داد. در طول تاریخ معاصر زنده یاد حسن زنگنه در کنار زنده یاد عبدالحسین شریفیان؛ منوچهر آتشی، حجت الاسلام سیدحسن نبوی، نجف دریابندری و دیگر مترجمان بوشهری غنای روزافزونی به آثار ترجمه ی شده ی فارسی بخشیده است. تلاش چندین دهه یی حسن زنگنه در ترجمه ی آثار تاریخی در حوزه بوشهر شناسی و خلیج فارس شناسی در ایران معاصر می توان از آن به عنوان نهضت گفتمان ساز خلیج فارس شناسی در ایران معاصر یاد کرد.
۲- با توجه به درگیری اهالی قلم استان بوشهر اعم از شاعر و نویسنده و مترجم؛ از جمله ایرج شمسی زاده (عمرش دراز باد) و زنده یادان محمد بیابانی(۱۳۸۱) و حسن زنگنه (۱۳۹۳) و دیگران عزیزانی که در عمر خود به بیماری سرطان یا بیمارهای مزمن و خاص مبتلا شده اتد؛ شایسته است نهادهای فرهنگی دولتی و صنفی (غیردولتی) نسبت به حمایت های معنوی و مادی از عزیزانی که مبتلا به بیماری های مزمن می شوند؛ توجهی ویژه مبذول دارند و تلاش های فرهنگی اهالی قلم با در صورت لزوم به حمایت و همراهی، با تسهیلات وِیژه یی برای ایشان همراه شود.
۳- انجمن هامون ایران؛ به بهانه ی درگذشت زنده یاد حسن زنگنه با طرح پرسشی مشترک از فعالین فرهنگی؛ مورخین و روزنامه نگاران هم استانی درخواست تا به پرسش هامون در قالب یادداشتی کوتاه پاسخ دهند. حمید موذنی، حبیب قاسمی، سروش اتابک زاده، غلامرضا ایزدپناهی، سیدقاسم یاحسینی، امید زاهد و… در این مجال پاسخ گوی پرسش هامون بوده اند.
اهمیت و اثرگذاری ترجمه های زنده یاد حسن زنگنه را در چه مواردی می دانید و تحلیل شما از آثار منتشر شده ی ایشان چیست؟
استاد زنگنه زبان‌شناس ماندگار
حمید موذنی
حسن زنگنه بسیار انسان خوش‌مشربی بود. انسان از نشست و برخاست با وی سیر نمی‌شد. لحن طنز ارائه خاطرات قدیم بوشهر و وقایع تاریخی، انسان را به راحتی و با ذوق روبروی او می نشانید تا هم بهره برده و هم لذت ببرند.
حسن زنگنه مترجم توانای بوشهری به حق در تقویت هویت بخشی، عزت نفس و اعتماد به نفس عمومی ایرانیان و بوشهریان نفش بسزایی داشت. در جهانی که با تکیه بر تقابل هویت‌ها، خصومت‌های قومی و افراطی‌گری‌های مذهبی، روابط دولت‌ها و ملت‌ها شکل گرفته و خشونت و جنگ بخش اصلی این تقابل هاست؛ حسن زنگنه با ترجمه آثار معتبر و فاخر در حوزه ی خلیج فارس‌شناسی و تاریخ جنوب ایران، سهم بسزایی در تقویت هویت ملی ما داشته است. زنگنه با ترجمه‌ی حرفه‌ای ۴۲ کتاب توانست به خوبی دین خود را به مردم و وطن ادا نماید و تا آخرین لحظه عمر خود نیز به همین روال قدم برمی‌داشت. رویکرد فرهنگی حسن زنگنه در عرصه‌ی هویت‌ها رویکردی تعاملی بود و با همین رویکرد سعی بر پرداختن به این مهم کرد که تمدن‌ها و فرهنگ‌ها به جای تقابل و خصومت هویتی، به تعامل و گفت و گو بپردازند؛ شاید از نیک سرانجامی این مترجم بوشهری بود که زمان فوت وی هم زمان با سالروز ارائه ی طرح گفت و گوی تمدن‌ها به سازمان ملل توسط محمد خاتمی رییس جمهور محبوب ایران و پذیرفته شدن این طرح شد.
۱- حسن زنگنه به جز توان‌مندی در عرصه‌ی ترجمه، زبان‌شناس بسیار ماهری نیز بود، تسلط و احاطه وی به مسائل مربوط به زبان‌شناسی و تبارشناسیِ لغات فارسی و برخی زبان‌های دیگر حیرت‌انگیز بود. همیشه عادت داشت که به محض شنیدن یک لغت یا جمله ناآشنا به منزل که باز می‌گشت تلاش می‌کرد تا ریشه‌ها و تبار آن لغت را دریابد و در این زمینه بسیار کوشا و کاوشگر بود.
۲- حسن زنگنه انس و الفت حیرت‌انگیزی با ادبیات کلاسیک ایران داشت. برای هر صحبت خود سریعاً شعری با همان مضمون ارائه می کرد و در هرجا هم که بود اگر شعر یا ضرب‌المثلی را می شنید آن را یاداشت می کرد. در منزل هم چندین دفترچه کوچک داشت که در آن جملات حکیمانه و نغز بزرگان و ادیبان ایران و جهان را یاداشت می‌کرد؛ گه‌گاهی نیز در ستونی با عنوان «کشکول» برخی از آنها را در «هفته نامه» نصیر بوشهر منتشر می‌نمود.
۳- حسن زنگنه بسیار انسان خوش‌مشربی بود. انسان از نشست و برخاست با وی سیر نمی‌شد. لحن طنز ارائه خاطرات قدیم بوشهر و وقایع تاریخی، انسان را به راحتی و با ذوق روبروی او می نشانید تا هم بهره برده و هم لذت ببرند.بدون‌شک استان بوشهر، شخصیت توانا و لایقی را از دست داد. بدون‌شک تاریخ خلیج‌فارس و مردم بوشهر هیچ‌گاه تلاش‌ها و علاقه‌ی وی به امام میهن را فراموش نمی کنند.
روحش شاد و یادش گرامی
بازمانده ی حسن زنگنه
غلامرضا ایزدپناهی
حسن زنگنه نیز از میان ما رَخت بَر بست و ما هر روز تنها و تنها تر می شویم. این تنهایی زمانی بیشتر رُخ می نماید که به ارزش های وجودیِ آن فرهیخته آگاه باشیم. حسن زنگنه علاوه بر دوستی مهربان و همصُحبتی خوش بیان، «مترجمی بزرگ و ارزشمند» بود. او، سه ویژگیِ یک مترجم بزرگ را دارا بود: تسلّط به زبان مبدأ (انگلیسی)، تسلّط به زبان مقصد (فارسی) و امانت داری (وفاداریِ کامل به متنِ اصلی، علی رغم برخی تفاوتِ دیدگاه). به علاوه، او ویژگی برجسته ی دیگری نیز داشت و آن شوقِ بیش از حد به زادبومش، بوشهر، و تاریخ پُر فراز و نشیبِ خلیج فارس بود. این علاقه باعث گردیده بود که اکثریتِ قریب به اتفاقِ ترجمه های او، به جُز دو یا سه مورد، همه در باره ی خلیج فارس باشد. حتا در برخی موارد پا را از این نیز فراتر می گذاشت و اینکه؛ تنها فصل های مربوط به خلیج فارس و جنوب ایران را، از کتاب هایی که بعضاً در مورد کلِ ایران یا خاورمیانه تا هند شامل می گردید، انتخاب و ترجمه می کرد، و این امری «کاملاً آگاهانه» بود. بارها به او پیشنهاد شد که؛ اگر می خواهی از قبِلِ ترجمه، حدِ اقل درآمدی داشته باشی، بهتر است کتاب های داستانی را که دارای تیراژ زیادتری است ترجمه کنی، ولی با وجودِ نیاز، نمی پذیرفت زیرا می دانست و بارها می گفت که؛ «در حوزه ی خلیج فارس کمبود اطلاعات وجود دارد». او باور داشت؛ این وظیفه ای است که بر دوششش گذاشته شده و باید آن را به انجام برسانَد. تمام تلاشش را برای پُر کردن این خلأ گذاشته بود و تنها یکی-دو داستان کوتاه، آن هم از سرِ ذوق و تفنن، بیشتر ترجمه نکرد.
پیش از ترجمه های حسن زنگنه، جمع کتاب های قابل اعتبار به زبان فارسی، در مورد تاریخ خلیج فارس، از تعداد انگشتان یک دست فراتر نمی رفت و محققان و مشتاقان این حوزه، راهی جز بازنویسی و بازگوییِ نوشته های آن بزرگواران نداشتند. حسن زنگنه بیش از ۳۰ کتاب مرجع و قابل استناد، چندین مقاله و صدها مورد ترجمه در نشریّات از خود به یادگار گذاشت. ترجمه های حسن، تاریخ جنوب ایران، به ویژه خلیج فارس و استان بوشهر، را از تاریخ روایتی به تاریخ مستند و علمی تغییر داد. همیشه آرزو داشت که؛ ای کاش می شد به کتابخانه بمبئی و دهلی دسترسی می یافت؛ جایی که به سبب حضور چند قرنِ انگلستان در هند و به علّت زیرمجموعه بودنِ خلیج فارس در حکمرانیِ هندِ بریتانیا، هزاران منبع دست نخورده و خوانده نشده وجود دارد.
او تسلّط شگرفی به زبان انگلیسی داشت. این تسلّط به حدّی بود که، من خود شاهد بودم، در برخی موارد نوشته های نویسندگانِ متنِ اصلیِ انگلیسی را اصلاح دستوریِ می کرد و به اطلاعشان می رسانْد، به نحوی که این موضوع باعث حیرتِ آنان می شد. همین امر باعث گردیده بود که برخی نویسندگان، از جمله «وانسا مارتین» مُصرّانه بخواهند که فقط او (حسن زنگنه) کتاب هایشان را ترجمه کند، ولاغیر. با این وجود، به غایت فروتن بود. در بسیاری موارد، با اینکه خود ساحل نشین و اهل و زاده ی دریا بود و در این مقوله یدِ طولایی داشت، برای یافتنِ مناسب ترین و بهترین معادل ها و جایگزین های فارسی، با دوستان مشورت می کرد. در این زمینه، من خود بارها مورد مشورت قرار گرفتم.
حسن زنگنه از چهره های فرهنگیِ بی بدیلِ ایران بود. افسوس و صد افسوس که از میانِ ما رفت، آن هم زمانی که به بلوغ اندیشه و پُختگیِ کامل رسیده بود. به راستی که گوهرِ دُردانه ای از دست دادیم. میراث و بازمانده ی این چهره ی کم مانند، ترجمه های اوست، ترجمه هایی که اکنون به منابع ارزشمندِ تاریخ ایران زمین تبدیل گردیده اند.
نسل فرهیخته بوشهر، با داشتن سه مترجمِ برجسته در جامعه ی فرهنگی ایران، به خود می بالد؛ «حسن زنگنه»، «عبدالحسین شریفیان» و «نجف دریابندری (که عمرش دراز باد)»، و جالب این که هر سه بزرگواران در «دانشگاه زندگی» مترجم شدند. بر این نسل فرهیخته است که خلأ باقی مانده را پُر نمایند و نگذارند که این بار بر زمین بماند.
زنگنه نویسنده ای از تبار مردان ادیب بوشهر
سروش اتابک زاده
۱)
قبل از ورود به گفت و گوهای خصوصی بنده با ایشان لازم می دانم از شورای محترم اسلامی شهر بوشهرگلایه نمایم واین گلایه تا اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی بوشهر واداره تابعه آن در برازجان ارتباط می یابد. چندی قبل نامه ای به شورای اسلامی بوشهر ارسال داشتم که درخواست نمودم شایسته می باشد کار گروهی تشکیل شود و مشاهیر استان اعم از نویسنده، شاعر، هنرمند، روزنامه نگار، پژوهش گر و… و… حتا افرادی که در عرصه اجتماعی خدمتی به جامعه نموده اند شناسایی و برای قدر شناسی از آن ها خیابان، سالن، میدان، پارک، مجتمع های فرهنگی و هنری و… و… و… و سازه های جدید را به نامشان، نام گذاری کنند. متاسفانه دریغ از یک خط جواب به راستی چرا؟! مگر در استان باید چند شاعر، نویسنده، سیاستمدار، بازرگان و… و…. داشته باشیم که هم استانی ها هم ندانند که او کیست ! شادروان زنگنه دراین مورد دردمندانه از نویسندگان به ویژه در حوزه تاریخ گله داشت که چرا اغلب نویسندگان حول محور یک شخصیت کار می کنند؛ هر چند آنها با هزینه خود از سفر گرفته تا چاپ کتاب را بر عهده دارند ولی این حرکت پذیرفتنی نیست که نویسنده کتابی را مرجع نوشتن خود در دست داشته باشد و فعالیت میدانی نکند، زمان وجریان های منطقه دائم در حال دگرگونی ست. استانی با این همه استعداد نباید پژوهش و دیدگاهشان ققط روی یکی، دونفر بنیاد گیرد. لازم ست شورای شهر محترم بوشهر و پیگیری منطقی ادارات فرهنگ و ارشاد در این رابطه مجدانه و بدون حب و بغض و برتر دانستن بی دلیل این یکی بر دیگری، موضوع را جدی گرفته و اجرایی نمایند. بدون اینکه منتی بر آنان و خانواده هایشان داشته باشند. اکنون شادروان حسن زنگنه درمیان ما نیست اما تحسین برانگیزست که دست کم مکانی را بنامش نامگذاری نمایند.
۲)
شادروان حسن زنگنه بنا بگفته خودشان از کودکی به همراه پدر، تنگه هرمز، سواحل عمان تا تنگه باب المندب و قسمتی از عربستان را به چشم دیده و حتا دیوار شکسته (خط مرزی با عرب ها درون دریا مربوط به دوره ساسانیان را) و با پژوهش های میدانی و پرسش از بومیان یاداشت بر می داشته، درهمان سفرها زبان انگلیسی را به خوبی یاد می گیرد و در سفری به هندوستان از موسسه ای انگلیسی که اسناد نه چندان محرمانه را هرچهل سال یک بار منتشر می کند، اطلاعات تازه ای کسب می نماید و چون می دانست در رابطه با دریای بوشهر و رخدادهای ورودشان به ایالت بوشهر در مخاصمه هایی که علیه ایران در دو نوبت داشتند اسنادی وجود دارد، آن ها را خریداری و با خود به بوشهر می آورد، وی از آن اسناد در رابطه با دریای پارس و بوشهر در کتاب های خود به طور ملموس با زیرکی و هوشمندانه استفاده نموده، ترجمه هایی که بیشتر برابر اسناد رسمی دولت انگلیس می باشد. در بیشتر آثارش توانسته فراتر از داده های کتب تاریخی در مورد ایالت بوشهر و خلیج پارس به مخاطبان آگاهی بسیار موثق تری بدهد.
بوشهر و خلیج پارس به روایت سفرنامه نویسان و دیگری گزارش ( اوکونر ) انگلیسی باز داشت شده توسط نیروهای ایرانی تحت فرماندهی علی قلی خان پسیان، ابتدا در دژ برازجان محصور می شوند، سپس با سیاست زیرکا نه ” واسموس آلمانی ” به کلات اهرم که نسبت به دژ برازجان از امنیت کمتری برخوردار بود انتقال یافتند. درمیان ترجمه هایش پردازشی جالب ارایه می دهد، در کتاب آخری روایت خواندنی از محمد حسن خان برازجانی وجریان ( داغ اسب یا اسب داغ ) نگاشته که در برش سیاسی آن روزگار جالب است. از صفات برجسته شادروان نگاه بیطرفانه و دلسوزانه او به کل استان بود، وقوع حادثه و خیزش مردم را مهم می دانست، کاری نداشت درکدام روستا یا شهری اتفاق افتاده است. تفکر شفاف او براهمیت واقعه تکیه داشت و این که دراین بوم سرا مردم چگه ونه بدون چشم داشت دولت مرکزی ی خود، جوش دربرابر هر متجاوزی به حقوقشان ایستادگی کرده اند. برای مردم احترام قائل بود درمقابله با نظرات غیر منطقی بعضی از نویسندگان بوشهری وبرازجانی به شدت می ایستاد و سخت ناراحت می شد ( چون جنبه خصوصی دارد از بردن نام آنها پرهیز نمودم).
زنگنه؛ همزاد با خلیج فارس
امید زاهد
اهمیت آثار ترجمه شده استاد حسن زنگنه در حوزه خلیج فارس بر کسی پوشیده نیست. ویژگی برجسته آثار استاد این است که هم در زمان حیاتش و هم اکنون در روزگار ما بعد از درگذشت ایشان کتابهایش محل رجوع بسیاری از اهالی تاریخ، فرهنگ و ادب این سرزمین بوده و خواهد بود. استاد زنگنه در ترجمه هایش تاکید دارد به هیچ وجه در متن کتاب دخل و تصرفی نمی کند و می‌نویسد: باید جوانان این سرزمین بدانند که دیگران درباره آنان چگونه می اندیشند و می نویسند.
خانم ونسا مارتین مورخ و ایرانشناس انگلیسی در کتاب عهد قاجار خود که با ترجمه استاد زنگنه در سال ۱۳۹۰ توسط نشر ماهی منتشر شده در قسمت سپاسگزاری کتابش آورده: « مولف از آقای حسن زنگنه بابت ترجمه بسیار دقیق و شیوای این کتاب و نیز از خود گذشتگی و سختکوشی ایشان سپاسگزاری می کند. اینجانب فصولی را که ایشان ترجمه کرده و برایم می فرستاد با دقت می خواندم و بی اندازه مجذوب روانی متن، شیوایی، حساسیت و دقت ایشان می شدم… ».
یادم هست در سفر خانم مارتین به بوشهر در بنیاد ایران شناسی شعبه بوشهر بودم و از نزدیک ایشان را ملاقات کردم. او به زبان فارسی سخن می گفت. با نان و پنیری که برای ناهارش در کیفش داشت، مرا بسیار تحت تاثیر قرار داد. دیدم بر روی زمین نشسته و ناهارش را میل می کند در حالی که می توانست در یکی از اتاق ها ناهارش را صرف کند. خانم مارتین در سفر خود به بوشهر با آقای زنگنه ملاقات کرده و از نزدیک ایشان را دیده بود و سفر خود به بوشهر و ملاقات خود با مورخان بوشهری را ستوده و از آن به عنوان سفری مفید و پربار یاد می کند.
بایستی این نکته را هم بیان کنم که در کنار نام پر آوازه و ماندگار استاد حسن زنگنه باید ذکر خیری هم از جناب مهندس عبدالزهراء وطن دوست – مدیرعامل شرکت پلیمر بوشهر- کنم که اگر نبود حمایت های مادی ایشان قدر مسلم انتشار این همه کتاب در حوزه خلیج فارس با سختی و در زمان طولانی تری انجام می شد. استاد حسن زنگنه با آنکه پدرش در خلیج فارس با همکارانش غرق شد اما خودش هم در خلیج فارس جاودانه شد. و عجیب است زندگی این پدر و پسر که یکی در دریا غرق شد و دیگری با قلمش وقایع و حوادث سواحل خلیج فارس را در صفحات روزگار ثبت کرده و به دیار باقی شتافت. روحش شاد؛ یادش گرامی.
ترجمه های زنگنه؛ رنسانسی اساسی در حوزه بوشهر پژوهی و خلیج فارس شناسی
سیدقاسم یاحسینی
به باور من حسن زنگنه یکی از تاثیرگذارترین و پرکارترین مترجمان اختصاصی حوزه خلیج فارس در کرانه های شمالی آن به شمار می رفت و در عمر نسبتا کوتاهی که داشت توانست با ترجمه های اسناد و کتابها و گزارش های بسیار ارزنده از انگلیسی به فارسی، یک رنسانس اساسی در حوزه بوشهر پژوهی و خلیج فارس شناسی برقرار کند. رنسانسی که آیندگان به خوبی به عظمت آن پی خواهند برد.
در نظر داشته باشیم که تا قبل از دهه هفتاد هجری شمسی در زمینه بوشهرپژوهی و خلیج فارس (با تکیه بر بوشهر) شمار کتاب های ترجمه شده بسیار قلیل و اندک بود به طوری که پژوهشگری که می خواست در زمینه تحقیق کند تقریبا با نبود آثار فاخر و مستند رو به رو می گشت؛ شاید در آن مقطع دو کتاب «خلیج فارس فرآرنولد ویلسون» و «خلیج فارس در اثر استعمار نوشته ر. وادالا نایب کنسول فرانسه در بوشهر» مهم ترین منابع و مراجع به زبان فارسی در باب خلیج فارس به شمار می رفت ؛ اما حسن زنگنه از آغاز دهه ۷۰ با ترجمه های پیاپی و مداوم مقالات ، کتابها، رساله های منتشر نشده و هم چنین گزارش های سالانه ی کنسولگری انگلستان در بوشهر برای محققان و پژوهشگران چنان منابع و مآخذ ارزنده ای فراهم آورد که امروزه حتی باور کردن آن نیز دشوار می باشد. وی برای دسترسی به منابع متعدد در سطح جهان در کتابخانه ها و یا مرکزی اگر مطلبی در باب بوشهر یا خلیج فارس می یافت، تا آن را بدست نمی آورد و ترجمه نمی کرد آرام نمی گرفت به گونه ای که حتی در دو سال اخیر که به بیماری او را تقریبا خانه نشین ساخته بود، باز دست از ترجمه و تحقیق نکشید و چندین مقاله و کتاب ترجمه و منتشر کرد و یا آماده انتشار نمود که اجل به او مهلت انتشارشان را نداد. به هر حال شادروان حسن زنگنه را باید در شمار بزرگترین خادمان مطالعات خلیح فارس شناسی و بوشهر پژوهی به شمار آورد .
زنده یاد زنگنه، انگلیسی را بر روی صندلی های دانشگاه و یا در مراکز آکادمیکی فرا نگرفته بود بلکه این زبان را از خود انگلیسی و آمریکایی هایی که در گمرک و سپس نیروی دریایی بوشهر در اواخر دهه سی و اوایل دهه چهل شمسی خدمت می کردند، فرا گرفت و چون خودش در زمینه های مسایل نظامی، امور گمرکی ، تجارت و مردم شناسی بوشهر تخصص ویژه ای داشت به چنان تبحری در زبان انگلیسی رسید که مایه تعجب انگلیسی دانان ها و دانشگاه بود. به اعتراف بسیاری از مترجمان و دانشگاهیان ایران تبحر و استادی شادروان زنگنه از زبان انگلیسی و به خصوص برابر نهادهای آن در زبان فارسی (و بعضا در گویش بوشهری) بی نظیر بود و شاید مشابه ایشان را استاد نجف دریابندری بدانید که فرضا در ترجمه کتاب ماهیگیر و دریا اثر ارنست همینگوی از گویش بوشهری در ترجمه کتابش سود برده است. من خود بارها از شادروان شریفیان شنیدم که تسلط بی نظیر حسن زنگنه را بر واژگان انگلیسی و معادل های بومی و محلی آن تحسین و می ستود. این در حالی است که شادروان شریفیان نیز خود در شمار یکی ازبزرگترین مترجمان این سرزمین محسوب می شود.
به زعم من بزرگترین و ماندگارترین میراث زنگنه که باد و باران بر آن گزندی وارد نخواهد آورد؛ ترجمه های فاخر و ارزشمندشان از انگلیسی به فارسی می باشد.
اهمیت و اثر گذاری ترجمه های استاد حسن زنگنه
حبیب قاسمی
استاد حسن زنگنه مترجم سترگ بوشهری که در هفته پیشین به جهان ابدی سفر نمود این مترجم پر آوازه در طول عمر خود توانست خدمات ارزشمندی را به جامعه فرهنگی کشور بنماید ترجمه هایی که هر کدام در نوع خود بی نظیر است علاقمندی به خلیج همیشه فارس و ترجمه هایی در این زمینه توانست بر مانایی نام این استاد فرزانه بیفزاید به صورتی که این آثار تاریخی ارزشمند بر نام و موقعیت این خلیج تا ابد فارس اشاره داشته و تاکنون مورد استفاده تاریخ شناسان بزرگ قرار گرفته است.
از ویژگی های منحصر به فرد ترجمه های زنگنه زبان ساده و رسا و رعایت اصول نگارشی وجذابیت سخن اوست که بر خواننده تاثیر گذاشته و او را تا پایان کتاب همراه خود دارد به یقین ترجمه های استاد زنگنه در تاریخ خلیج فارس و ایران اسلامی تا همیشه جاودان خواهد ماند از دیگر خصوصیات ترجمه های ایشان رعایت جمله بندی مناسب و استفاده بجا از قوانین دستور زبان فارسی است که تسلط ایشان را نه تنها در حوزه ی زبان انگلیسی بلکه در زبان فارسی تثبیت می نماید جذابیت و هنرنمایی وپویایی از دیگر خصوصیات ارزشمند ترجمه های ایشان است که توانسته است خوانندگان و پژوهشگران فراوانی را به طرف خود جذب نماید.
